Pope Leo XIV goes on his first foreign visit to Turkey, where President Erdoğan awaits him. How does Erdoğan strengthen Turkey's role on the international stage? What are his goals in the Middle East, especially in Syria and Gaza, in Russia's war with Ukraine, and in relations with America? And why does his popularity at home seem to be waning, while the opposition – despite persecution – is growing stronger?The European Commission has stated that Georgia is moving further away from EU membership. Why, after a year of anti-government protests, does the government have nothing to fear? Is democracy in Georgia fading into oblivion?In northern Nigeria, another wave of student kidnappings. Is there indeed a "genocide of Christians" in the country – as President Trump says? What are the main social conflicts in Nigeria and why are they so difficult to resolve?The winner of the Czech elections, Andrej Babiš, presented a new government composed of representatives of parties recently considered critical of the system. Will the Czech Republic, following the example of its Slovak neighbor, transform into a country skeptical of the EU and reluctant to help Ukrainians?The human brain develops in five age phases. What happens to us in subsequent phases and why can this type of research have a concrete impact on the quality of human life?Schedule:(02:34) Karol Wasilewski: Erdogan – a global player(35:24) Paweł Boguszewski: The Brain – man's greatest treasure and greatest unknown(1:05:02) Thanks(1:11:51) Marcin Żyła and Remi Adekoya: Is there a "genocide of Christians" in Nigeria?(1:26:46) Tomasz Maćkowiak: What kind of Czech Republic with the new government?(1:45:10) Stasia Budzisz: Georgia – after a year of protests, further away from the EU(2:06:23) Until next time---------------------------------------------The World State Report is a broadcast that exists thanks to our Patrons, join the fundraiser ➡️ ⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠Subscribe to the World State Report newsletter ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ ⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠Report T-shirts and mugs ➡️ ⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠ [Self-promotion]

Original title: Raport o stanie świata - 29 listopada 2025

Original description: <p>Papież Leon XIV z pierwszą zagraniczną wizytą udaje się do Turcji, gdzie czeka na niego prezydent Erdoğan. W jaki sposób Erdoğan wzmacnia rolę Turcji na arenie międzynarodowej? Jakie są jego cele na Bliskim Wschodzie, zwłaszcza w Syrii i Gazie, w wojnie Rosji z Ukrainą i w stosunkach z Ameryką? I dlaczego jego popularność w kraju wydaje się słabnąć, a opozycja – mimo prześladowań – rośnie w siłę?</p><p><br /></p><p>Komisja Europejska uznała, że Gruzja coraz bardziej oddala się od członkostwa w Unii. Dlaczego po roku protestów antyrządowych władza nie ma się czego obawiać? Czy demokracja w Gruzji odchodzi w niepamięć?</p><p><br /></p><p>Na północy Nigerii kolejna fala porwań uczniów. Czy w kraju – jak mówi prezydent Trump – rzeczywiście ma miejsce „ludobójstwo chrześcijan”? Na czym polegają główne konflikty społeczne w Nigerii i dlaczego tak trudno je rozwiązać?</p><p><br /></p><p>Zwycięzca wyborów w Czechach Andrej Babiš przedstawił nowy rząd złożony z przedstawicieli partii do niedawna uważanych za krytykujące system. Czy Czechy, wzorem słowackiego sąsiada, zmienią się w kraj sceptyczny wobec Unii i niechętny pomaganiu Ukraińcom?</p><p><br /></p><p>Mózg człowieka rozwija się w pięciu fazach wiekowych. Co się z nami dzieje w kolejnych fazach i dlaczego tego typu badania mogą mieć konkretny wpływ na jakość ludzkiego życia?</p><p><br /></p><p>Rozkład jazdy: </p><p>(02:34) Karol Wasilewski: Erdogan – gracz globalny</p><p>(35:24) Paweł Boguszewski: Mózg – największy skarb i największa niewiadoma człowieka</p><p>(1:05:02) Podziękowania</p><p>(1:11:51) Marcin Żyła i Remi Adekoya: Czy w Nigerii ma miejsce „ludobójstwo chrześcijan”?</p><p>(1:26:46) Tomasz Maćkowiak: Jakie Czechy z nowym rządem?</p><p>(1:45:10) Stasia Budzisz: Gruzja – po roku protestów coraz dalej od UE</p><p>(2:06:23) Do usłyszenia</p><p><br /></p><p><em>---------------------------------------------</em></p><p>Raport o stanie świata to audycja, która istnieje dzięki naszym Patronom, dołącz się do zbiórki ➡️ <a href="https://patronite.pl/DariuszRosiak"><u>⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠</u></a></p><p>Subskrybuj newsletter Raportu o stanie świata ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ <a href="https://dariuszrosiak.substack.com/"><u>⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠</u></a></p><p>Koszulki i kubki Raportu ➡️ <a href="https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/"><u>⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠</u></a> [Autopromocja]</p>

In the 4th episode of "Report on Artificial Intelligence," we will discuss where safe AI ends and where the threat to us all begins. And who should be responsible for controlling artificial intelligence and its implementation in various industries and spheres of life.🔵 In the United States, a Black man from the suburbs of Detroit is accused of jewelry theft and arrested in front of his entire family. The perpetrator is identified by a facial recognition system using AI solutions. The problem is, it's a huge mistake. His case shakes the entire country and leads to changes in legislation in several states.🔵 A Polish entrepreneur claims that AI is capable of doing more good than harm when it comes to prosecuting criminals — even if it sometimes fails. He is a self-proclaimed policeman and James Bond rolled into one, and his company, valued at over a billion dollars, operates in 150 markets and helps banks worldwide fight financial crime.🔵 And in the "News Column" — about what connects Pope Leo XIV, Robert Redford, and the latest regulations in the European Union... In other words, the story of safety and regulations continues.Guests:🟣 Marcin Markiewicz – CEO of Silent Eight🟣 Robert Williams – Detroit resident, wrongly arrested for jewelry theft🟣 Bruce Schneier – cryptographer and IT security specialist🟣 Mateusz Chrobok – cybersecurity expert, co-author of the "News Column"Narrators:Dariusz RosiakAgata KasprolewiczGrzegorz DobieckiKrzysztof TubilewiczKrzysztof ZimochThe partner of this episode is the Robert Dobrzycki FoundationSchedule: (01:29) Robert Williams: How I was arrested by AI(11:46) Phil Mayor: What changed after Robert Williams' case(13:15) Bruce Schneier: People make mistakes, not AI(19:26) Grzegorz Dobiecki: Stanisław Lem, Cyberiad, The Fifth Expedition A, or Trurl's Consultation(20:53) Marcin Markiewicz: How I pursue criminals in the world's largest banks(49:38) Mateusz Chrobok: on AI regulations in the USA, Europe, and China(55:25) Until next time---------------------------------------------The Report on the State of the World is a broadcast that exists thanks to our Patrons, join the fundraiser ➡️ ⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠Subscribe to the Report on the State of the World newsletter ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ ⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠Report T-shirts and mugs ➡️ ⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠ [Self-promotion]

Original title: Raport o sztucznej inteligencji – Policjanci i złodzieje

Original description: <p>W 4. odcinku &quot;Raportu o sztucznej inteligencji&quot; opowiemy o tym, gdzie kończy się bezpieczna AI, a gdzie zaczyna zagrożenie dla nas wszystkich. I kto powinien być odpowiedzialny za kontrolę sztucznej inteligencji oraz jej wprowadzanie w różnych branżach i sferach życia.</p><p><br /></p><p>🔵 W Stanach Zjednoczonych czarnoskóry mężczyzna z przedmieść Detroit zostaje oskarżony o kradzież biżuterii i aresztowany na oczach całej rodziny. Sprawcę wykrywa system rozpoznawania twarzy korzystający z rozwiązań AI. Problem w tym, że to wielka pomyłka. Jego sprawa wstrząsa całym krajem i doprowadza do zmiany przepisów w kilku stanach.</p><p><br /></p><p>🔵 Polski przedsiębiorca twierdzi, że AI jest w stanie zrobić więcej dobrego niż złego, jeśli chodzi o ściganie przestępców — nawet jeśli czasem zawodzi. Sam jest samozwańczym policjantem i Jamesem Bondem w jednym, a jego wyceniana na ponad miliard dolarów firma działa na 150 rynkach i pomaga bankom z całego świata walczyć z przestępczością finansową.</p><p><br /></p><p>🔵 A w &quot;Rubryce aktualnościowej&quot; — o tym, co łączy papieża Leona XIV, Roberta Redforda i najnowsze przepisy w Unii Europejskiej... Czyli opowieści o bezpieczeństwie i regulacjach ciąg dalszy.</p><p><br /></p><p>Goście:</p><p><br /></p><p>🟣 Marcin Markiewicz – prezes firmy Silent Eight</p><p>🟣 Robert Williams – mieszkaniec Detroit, niesłusznie aresztowany za kradzież biżuterii</p><p>🟣 Bruce Schneier – kryptograf i specjalista z zakresu bezpieczeństwa teleinformatycznego</p><p>🟣 Mateusz Chrobok – ekspert do spraw cyberbezpieczeństwa, współautor &quot;Rubryki aktualnościowej&quot;</p><p><br /></p><p>Lektorzy:</p><p>Dariusz Rosiak</p><p>Agata Kasprolewicz</p><p>Grzegorz Dobiecki</p><p>Krzysztof Tubilewicz</p><p>Krzysztof Zimoch</p><p><br /></p><p><strong>Partnerem tego odcinka jest Fundacja Roberta Dobrzyckiego</strong></p><p><br /></p><p>Rozkład jazdy: </p><p>(01:29) Robert Williams: Jak zostałem aresztowany przez AI</p><p>(11:46) Phil Mayor: Co się zmieniło po sprawie Roberta Williamsa</p><p>(13:15) Bruce Schneier: To ludzie popełniają błędy, nie AI</p><p>(19:26) Grzegorz Dobiecki: Stanisław Lem, Cyberiada, Wyprawa piąta A czyli konsultacja Trurla</p><p>(20:53) Marcin Markiewicz: Jak ścigam przestępców w największych bankach na świecie</p><p>(49:38) Mateusz Chrobok: o regulacjach AI w USA, Europie i Chinach</p><p>(55:25) Do usłyszenia</p><p><br /></p><p><em>---------------------------------------------</em></p><p>Raport o stanie świata to audycja, która istnieje dzięki naszym Patronom, dołącz się do zbiórki ➡️ <a href="https://patronite.pl/DariuszRosiak"><u>⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠</u></a></p><p>Subskrybuj newsletter Raportu o stanie świata ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ <a href="https://dariuszrosiak.substack.com/"><u>⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠</u></a></p><p>Koszulki i kubki Raportu ➡️ <a href="https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/"><u>⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠</u></a> [Autopromocja]</p>

President Zelensky welcomed changes to the plan to end the war presented by the Americans last week. The Americans had threatened to withdraw aid to Ukraine if Kyiv did not agree to cede part of its territory, significantly reduce its number of soldiers, and renounce NATO membership. After a series of negotiations, these provisions were likely removed from the plan. The Kremlin rejected the changes as "completely unconstructive." President Trump's envoy, Steve Witkoff, will fly to Moscow next week.Do the current efforts actually bring the end of the war closer? To what extent is European pressure able to change President Trump's position? And does Russia have reasons to agree to any concessions to Ukraine?Guest: Zbigniew Parafianowicz---------------------------------------------Report on the State of the World is a broadcast that exists thanks to our Patrons, join the fundraising ➡️ ⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠Subscribe to the Report on the State of the World newsletter ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ ⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠Report on the State of the World T-shirts and mugs ➡️ ⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠ [Self-promotion]

Original title: Raport na dziś - 26 listopada 2025

Original description: <p>Prezydent Zełenski z zadowoleniem przyjął zmiany w planie zakończenia wojny przedstawionym przez Amerykanów w zeszłym tygodniu. Amerykanie zagrozili wycofaniem pomocy dla Ukrainy, jeśli Kijów nie zgodzi się na oddanie części terytorium, znacząco zmniejszy liczbę żołnierzy i zrezygnuje z członkostwa w NATO. Po serii negocjacji z planu prawdopodobnie usunięto te zapisy. Kreml odrzucił zmiany jako „kompletnie niekonstruktywne”. W przyszłym tygodniu do Moskwy poleci wysłannik prezydenta Trumpa, Steve Witkoff.</p><p><br /></p><p>Czy obecne zabiegi rzeczywiście przybliżają koniec wojny? Na ile presja Europy jest w stanie zmienić stanowisko prezydenta Trumpa? I czy Rosja ma powody, by godzić się na jakiekolwiek ustępstwa wobec Ukrainy?</p><p><br /></p><p>Gość: Zbigniew Parafianowicz</p><p><br /></p><p><em>---------------------------------------------</em></p><p>Raport o stanie świata to audycja, która istnieje dzięki naszym Patronom, dołącz się do zbiórki ➡️ <a href="https://patronite.pl/DariuszRosiak"><u>⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠</u></a></p><p>Subskrybuj newsletter Raportu o stanie świata ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ <a href="https://dariuszrosiak.substack.com/"><u>⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠</u></a></p><p>Koszulki i kubki Raportu ➡️ <a href="https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/"><u>⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠</u></a> [Autopromocja]</p>

Abdulrazak Gurnah – the 2021 Nobel laureate – is the guest of this episode of the Books Report.He was born in 1948 in Zanzibar, a dozen years before the outbreak of the revolution that led to major political changes.At the age of 20, as a refugee, he came to Great Britain, where he lives to this day. There he writes his novels.He received the Nobel Prize in Literature for his “uncompromising and compassionate penetration of the effects of colonialism and the fate of the refugee in the gulf between cultures and continents”.His latest novel, and the first after the Nobel Prize, “Stealing”, has as many meanings as its title. Because as a result of theft, people lose not only objects or money, but also freedom, identity, childhood, chances for a better life, home.Hosted by: Agata KasprolewiczGuest: Abdulrazak GurnahBook: “Stealing” – Abdulrazak Gurnah / translation: Agnieszka Walulik / Wydawnictwo Poznańskie---------------------------------------------The World State Report is a broadcast that exists thanks to our Patrons, join the fundraiser ➡️ ⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠Subscribe to the World State Report newsletter ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ ⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠Report T-shirts and mugs ➡️ ⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠ [Self-promotion]

Original title: Raport o książkach - Abdulrazak Gurnah

Original description: <p>Abdulrazak Gurnah – Noblista z 2021 roku – jest gościem tego odcinka Raportu o książkach.</p><p>Urodził się w 1948 roku na Zanzibarze, na kilkanaście lat przed wybuchem rewolucji, która doprowadziła do wielkich politycznych zmian.</p><p><br /></p><p>W wieku 20 lat, jako uchodźca, trafił do Wielkiej Brytanii, gdzie mieszka do dziś. Tam pisze swoje powieści.</p><p><br /></p><p>Literacką Nagrodę Nobla otrzymał za „bezkompromisowe i pełne empatii zgłębianie skutków kolonializmu i losu uchodźcy w międzykulturowej i międzykontynentalnej przestrzeni”.</p><p><br /></p><p>Jego najnowsza i pierwsza po Noblu powieść, „Kradzież”, ma tak wiele znaczeń jak jej tytuł. Bo ludzie w wyniku kradzieży tracą nie tylko przedmioty czy pieniądze, ale też wolność, tożsamość, dzieciństwo, szanse na lepsze życie, dom.</p><p><br /></p><p>Prowadzenie: Agata Kasprolewicz</p><p>Gość: Abdulrazak Gurnah</p><p><br /></p><p>Książka: „Kradzież” – Abdulrazak Gurnah / przekład: Agnieszka Walulik / Wydawnictwo Poznańskie</p><p><br /></p><p><em>---------------------------------------------</em></p><p>Raport o stanie świata to audycja, która istnieje dzięki naszym Patronom, dołącz się do zbiórki ➡️ <a href="https://patronite.pl/DariuszRosiak"><u>⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠</u></a></p><p>Subskrybuj newsletter Raportu o stanie świata ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ <a href="https://dariuszrosiak.substack.com/"><u>⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠</u></a></p><p>Koszulki i kubki Raportu ➡️ <a href="https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/"><u>⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠</u></a> [Autopromocja]</p>

In Poland, two acts of sabotage occurred on railway lines leading to the border with Ukraine. Authorities claim that two Ukrainians acting on Russia's behalf are responsible for one of them. These are the latest examples of sabotage and diversionary actions carried out by Russia in Europe. A well-known research center claims that at least 110 such attacks have taken place in the last three years; Poland is the country that has suffered the most. Who are the perpetrators, who recruits them, and how? What are Russia's ties to organized crime in Europe? And how can one defend against these types of Russian actions?In Slovakia, a chalk revolution. A student's protest from Poprad before the anniversary of the Velvet Revolution became the spark for anti-government demonstrations. Why do Slovaks dislike Prime Minister Fico?President Zelenskyy announces negotiations with Donald Trump regarding a plan to end the war in Ukraine, which Americans were supposed to have agreed upon with the Kremlin. For many months, Russian drones and cruise missiles have been striking targets across the country. What is the purpose of Russia's drone campaign?President Trump signed a bill passed by both chambers of Congress, ordering the disclosure of government documents concerning the activities of sexual offender and pedophile Jeffrey Epstein. Why did Trump change his mind on this matter, and will the documents actually be disclosed?Tom Cruise received an honorary Oscar. What is the phenomenon of an actor who says he doesn't create cinema, but *is* cinema?Also: on the remission of penalties, generosity — calculated and authentic.Schedule: (02:25) Kacper Rękawek: Russia's hybrid war with Europe(30:04) Tomáš Strážay: Are Slovaks fed up with Prime Minister Fico?(53:30) Grzegorz Dobiecki: The World from the Side - What You Deem Fit(1:00:27) Acknowledgments(1:06:50) Marcin Żyła: Russia's drone war in Ukraine(1:22:45) Marcin Fatalski: Trump changes front on the Epstein case(1:40:21) Łukasz Adamski: Cruise: man of celluloid(2:06:13) Until next time---------------------------------------------Report on the State of the World is a broadcast that exists thanks to our Patrons, join the fundraiser ➡️ ⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠Subscribe to the Report on the State of the World newsletter ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ ⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠Report T-shirts and mugs ➡️ ⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠ [Self-promotion]

Original title: Raport o stanie świata - 22 listopada 2025

Original description: <p>W Polsce doszło do dwóch aktów sabotażu na liniach kolejowych prowadzących do granicy z Ukrainą. Władze twierdzą, że za jeden z nich odpowiedzialni są dwaj Ukraińcy działający na zlecenie Rosji. To ostatnie przykłady działań sabotażowych i dywersyjnych dokonywanych przez Rosję na terenie Europy. Znany ośrodek badawczy twierdzi, że w ciągu ostatnich trzech lat doszło do co najmniej 110 takich ataków; Polska jest krajem, który ucierpiał najbardziej. Kim są sprawcy, kto i jak ich rekrutuje? Na czym polegają związki Rosji ze zorganizowaną przestępczością w Europie? I jak można bronić się przed tego typu działaniami Rosji?</p><p><br /></p><p>Na Słowacji kredowa rewolucja. Protest ucznia z Popradu przed rocznicą aksamitnej rewolucji stał się zarzewiem antyrządowych wystąpień. Dlaczego Słowacy nie lubią premiera Ficy?</p><p><br /></p><p>Prezydent Zełenski zapowiada negocjacje z Donaldem Trumpem w sprawie planu zakończenia wojny w Ukrainie, który Amerykanie mieli uzgodnić z Kremlem. Od wielu miesięcy rosyjskie drony i pociski manewrujące uderzają w cele na całym terytorium kraju. Jaki jest cel rosyjskiej kampanii dronowej?</p><p><br /></p><p>Prezydent Trump podpisał przyjętą przez obie izby Kongresu ustawę nakazującą ujawnienie rządowych dokumentów dotyczących działalności przestępcy seksualnego i pedofila Jeffreya Epsteina. Dlaczego Trump zmienił zdanie w tej sprawie i czy rzeczywiście dojdzie do ujawnienia dokumentów?</p><p><br /></p><p>Tom Cruise dostał honorowego Oscara. Na czym polega fenomen aktora, który mówi, że nie tworzy kina, tylko nim jest?</p><p><br /></p><p>A także: o darowaniu kar, wspaniałomyślności — wyrachowanej i autentycznej.</p><p><br /></p><p>Rozkład jazdy: </p><p>(02:25) Kacper Rękawek: Rosyjska wojna hybrydowa z Europą</p><p>(30:04) Tomáš Strážay: Czy Słowacy mają dość premiera Fico</p><p>(53:30) Grzegorz Dobiecki: Świat z boku - Co łaska</p><p>(1:00:27) Podziękowania</p><p>(1:06:50) Marcin Żyła: Wojna dronowa Rosji na Ukrainie</p><p>(1:22:45) Marcin Fatalski: Trump zmienia front w sprawie Epsteina</p><p>(1:40:21) Łukasz Adamski: Cruise: człowiek z celuloidu</p><p>(2:06:13) Do usłyszenia</p><p><br /></p><p><em>---------------------------------------------</em></p><p>Raport o stanie świata to audycja, która istnieje dzięki naszym Patronom, dołącz się do zbiórki ➡️ <a href="https://patronite.pl/DariuszRosiak"><u>⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠</u></a></p><p>Subskrybuj newsletter Raportu o stanie świata ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ <a href="https://dariuszrosiak.substack.com/"><u>⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠</u></a></p><p>Koszulki i kubki Raportu ➡️ <a href="https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/"><u>⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠</u></a> [Autopromocja]</p>

Rada Bezpieczeństwa ONZ poparła plan Donalda Trumpa w sprawie Gazy. Plan zakłada między innymi utworzenie międzynarodowych sił stabilizacyjnych w Strefie Gazy. Na Zachodnim Brzegu mnożą się ataki osadników żydowskich. Według ONZ w październiku doszło do 260 ataków na palestyńskie domy i pola, a od 7 października ponad 3200 Palestyńczyków na Zachodnim Brzegu musiało uciekać z domów. Czy wobec rosnącej przemocy na Zachodnim Brzegu możliwe jest wprowadzenie planu Trumpa w życie? Jaką rolę odegra w nim Arabia Saudyjska, której faktyczny władca właśnie odbył wizytę w Waszyngtonie? Gość: Agnieszka Zagner

Original title: Raport na dziś - 19 listopada 2025

Original description: <p>Rada Bezpieczeństwa ONZ poparła plan Donalda Trumpa w sprawie Gazy. Plan zakłada między innymi utworzenie międzynarodowych sił stabilizacyjnych w Strefie Gazy. Na Zachodnim Brzegu mnożą się ataki osadników żydowskich. Według ONZ w październiku doszło do 260 ataków na palestyńskie domy i pola, a od 7 października ponad 3200 Palestyńczyków na Zachodnim Brzegu musiało uciekać z domów.</p><p><br /></p><p>Czy wobec rosnącej przemocy na Zachodnim Brzegu możliwe jest wprowadzenie planu Trumpa w życie? Jaką rolę odegra w nim Arabia Saudyjska, której faktyczny władca właśnie odbył wizytę w Waszyngtonie?</p><p><br /></p><p>Gość: Agnieszka Zagner</p><p><br /></p><p><em>---------------------------------------------</em></p><p>Raport o stanie świata to audycja, która istnieje dzięki naszym Patronom, dołącz się do zbiórki ➡️ <a href="https://patronite.pl/DariuszRosiak"><u>⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠</u></a></p><p>Subskrybuj newsletter Raportu o stanie świata ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ <a href="https://dariuszrosiak.substack.com/"><u>⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠</u></a></p><p>Koszulki i kubki Raportu ➡️ <a href="https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/"><u>⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠</u></a> [Autopromocja]</p>

This book is a manifesto I join, and it reads: "Let's not say we are tired of the war, because we who do not experience it should not say so. Let's not say we no longer have the strength to listen and read about Ukraine, because we already know everything. That's not true. This war is not over, we must not turn away from it. It's closer than we think.” The excellent Slovak journalist Tomáš Forró wrote a 650-page report on the war in Ukraine. There is not a single unnecessary sentence in it. This story must be so long, because in order to understand what has been happening since February 24, 2022, it is necessary to expand the boundaries - both spatial and temporal - of this war. "The Siren's Song. Deep into Wartime Ukraine" is a book woven from great and small stories. It shows the war in Ukraine as a process of profound and most often irreversible change, to which everything is subject - landscape, architecture, political order, value system, family relations and human hearts. Hosted by: Agata Kasprolewicz Guest: Tomáš Forró Book: "The Siren's Song. Deep into Wartime Ukraine", Tomáš Forró / translated by: Andrzej S. Jagodziński / Czarne Publishing House *---------------------------------------------* Report on the State of the World is a program that exists thanks to our Patrons, join the collection ➡️ ⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠ Subscribe to the Report on the State of the World newsletter ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ ⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠ Report T-shirts and mugs ➡️ ⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠ [Self-promotion]

Original title: Raport o książkach – Tomáš Forró „Śpiew syren. W głąb wojennej Ukrainy”

Original description: <p>Ta książka to manifest, do którego się dołączam, a brzmi tak:</p><p>„Nie mówmy, że jesteśmy zmęczeni wojną, bo nam, którzy jej nie doświadczają, tak mówić nie wypada. Nie mówmy, że nie mamy już siły słuchać i czytać o Ukrainie, bo wszystko już wiemy. Nieprawda. Ta wojna się nie skończyła, nie wolno nam odwracać od niej wzroku. Jest bliżej, niż się nam wydaje.”</p><p><br /></p><p>Znakomity słowacki dziennikarz Tomáš Forró napisał liczący 650 stron reportaż o wojnie w Ukrainie. Nie ma w nim ani jednego zbędnego zdania. Ta opowieść musi być tak długa, bo aby zrozumieć, co się dzieje od 24 lutego 2022 roku, trzeba poszerzyć granice – zarówno przestrzenne, jak i czasowe – tej wojny.</p><p><br /></p><p>„Śpiew syren. W głąb wojennej Ukrainy” to książka utkana z wielkich i małych historii. Pokazuje wojnę w Ukrainie jako proces głębokiej i najczęściej nieodwracalnej zmiany, któremu podlega wszystko – krajobraz, architektura, porządek polityczny, system wartości, relacje rodzinne i ludzkie serca.</p><p><br /></p><p>Prowadzenie: Agata Kasprolewicz</p><p>Gość: Tomáš Forró</p><p>Książka: „Śpiew syren. W głąb wojennej Ukrainy”, Tomáš Forró / przekład: Andrzej S. Jagodziński / Wydawnictwo Czarne</p><p><br /></p><p><em>---------------------------------------------</em></p><p>Raport o stanie świata to audycja, która istnieje dzięki naszym Patronom, dołącz się do zbiórki ➡️ <a href="https://patronite.pl/DariuszRosiak"><u>⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠</u></a></p><p>Subskrybuj newsletter Raportu o stanie świata ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ <a href="https://dariuszrosiak.substack.com/"><u>⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠</u></a></p><p>Koszulki i kubki Raportu ➡️ <a href="https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/"><u>⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠</u></a> [Autopromocja]</p>

Korupcyjny skandal w Energoatomie podważa Zełenskiego, zdefraudowano 100 mln dolarów, były wicepremier, znajomy prezydenta uciekł, ministrowie podali się do dymisji, Zełenski zapowiada kary, afera wzmaga podejrzenia, Rosja wchodzi do Pokrowska, ataki na infrastrukturę, dezercje w armii, konsekwencje dla Zełenskiego, rosyjskie ataki psychologiczne? Zamachy w Delhi i Islamabadzie, napięcie Indie-Pakistan, groźba wojny? Bośniaccy Serbowie, zabijanie w Sarajewie, turystyka snajperska, śledztwo, wojna w Bośni? Rada Bezpieczeństwa ONZ, polityka Maroka, Sahara Zachodnia, autonomia, zależność od Rabatu, niepodległość Saharyjczyków? Silwan, Jerozolima, archeologia, historia miasta, trzy religie, Żydzi? Mechanika, łożyska kulkowe. Rozkład jazdy: (03:25) Wojciech Konończuk: Energoatom, Zełenski. (29:39) Patryk Kugiel: Indie–Pakistan, eskalacja. (48:40) Grzegorz Dobiecki: Świat z boku - Łożyska kulkowe. (55:21) Podziękowania (1:02:10) Dariusz Rosiak: Jerozolima, wykopaliska polityczne. (1:28:26) Marta Szpala: Sarajewo, „ludzkie safari”. (1:54:21) Bartek Sabela: Koniec sporu terytorialnego w Afryce? (2:14:34) Do usłyszenia Raport o stanie świata, Patronite, newsletter, koszulki, kubki.

Original title: Raport o stanie świata - 15 listopada 2025

Original description: <p>Ujawniony w ukraińskim koncernie Energoatom skandal korupcyjny podważa uczciwość współpracowników Wołodymyra Zełenskiego i zagraża prezydentowi. Według ustaleń Narodowego Biura Antykorupcyjnego Ukrainy zdefraudowano co najmniej 100 mln dolarów. Nielegalne zyski czerpał m.in. były wicepremier, a cały proceder zorganizował bliski znajomy prezydenta, który potem uciekł z kraju. Do dymisji podali się ministrowie sprawiedliwości i energii. Zełenski zapowiada ukaranie winnych, jednak afera wzmaga podejrzenia, że prezydent ma coś do ukrycia – a za granicą szkodzi Ukrainie. I to w niesprzyjającym dla niej czasie: gdy Rosja wchodzi do Pokrowska i nasila ataki na infrastrukturę energetyczną. Tymczasem w ukraińskiej armii wzrosła liczba przypadków dezercji i samowolnego opuszczania jednostek przez żołnierzy. Jak wysoko w kręgach władzy sięgnie skandal wokół Energoatomu? Czy Zełenski poniesie jego polityczne konsekwencje? I czy nasilające się przed zimą rosyjskie ataki odnoszą w Ukrainie psychologiczny skutek?</p><p><br /></p><p>Zamachy terrorystyczne w Delhi i Islamabadzie znów zwiększyły napięcie w stosunkach Indii z Pakistanem. Co łączy oba zdarzenia, albo ściślej: dlaczego chcą je ze sobą łączyć politycy w obu krajach? I czy nad regionem znów zawisła groźba wojny?</p><p><br /></p><p>Czy bogacze z Zachodu płacili bośniackim Serbom za możliwość zabijania mieszkańców Sarajewa podczas oblężenia tego miasta? Właśnie wszczęto śledztwo w sprawie tzw. turystyki snajperskiej. Czego – 30 lat po jej zakończeniu – wciąż dowiadujemy się o wojnie w Bośni?</p><p><br /></p><p>Rada Bezpieczeństwa ONZ poparła politykę Maroka w Saharze Zachodniej. To ostatnie w świecie terytorium o nieuregulowanym statusie miałoby otrzymać autonomię, ale pozostać zależne od Rabatu. Dlaczego świat odmawia niepodległości Saharyjczykom?</p><p><br /></p><p>Silwan, dzielnica Jerozolimy, jest rajem dla archeologów. Czy w wykopaliskach chodzi jednak o odkrywanie historii miasta, która zawiera ślady co najmniej trzech religii – czy też o udowodnienie, że wszystko, co się z nią wiąże, należy do Żydów?</p><p><br /></p><p>W tym wydaniu także o mechanice wielkiego świata – i niezastąpionych łożyskach kulkowych…</p><p><br /></p><p>Rozkład jazdy: </p><p>(03:25) Wojciech Konończuk: Czy afera korupcyjna w Energoatomie zagraża Zełenskiemu</p><p>(29:39) Patryk Kugiel: Indie–Pakistan: znowu eskalacja</p><p>(48:40) Grzegorz Dobiecki: Świat z boku - Łożyska kulkowe</p><p>(55:21) Podziękowania</p><p>(1:02:10) Dariusz Rosiak: Jerozolima: wykopaliska polityczne</p><p>(1:28:26) Marta Szpala: „Ludzkie safari” w Sarajewie</p><p>(1:54:21) Bartek Sabela: Czy to koniec najdłuższego sporu terytorialnego w Afryce?</p><p>(2:14:34) Do usłyszenia</p><p><br /></p><p><em>---------------------------------------------</em></p><p>Raport o stanie świata to audycja, która istnieje dzięki naszym Patronom, dołącz się do zbiórki ➡️ <a href="https://patronite.pl/DariuszRosiak"><u>⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠</u></a></p><p>Subskrybuj newsletter Raportu o stanie świata ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ <a href="https://dariuszrosiak.substack.com/"><u>⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠</u></a></p><p>Koszulki i kubki Raportu ➡️ <a href="https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/"><u>⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠</u></a> [Autopromocja]</p>

🆕 Episode 3️⃣ now available In the next episode of the new Report format, we talk about the behind-the-scenes of working on artificial intelligence. About where AI really begins. These are not large office buildings in Silicon Valley, London or Beijing, but completely different places. And other people. 🔵 In Kibera, one of the largest slums in East Africa, a young man from Kenya is working on training artificial intelligence models. He came to the world of data straight from physical work. There are thousands like him. What do they do? Why is their work controversial? And above all - why is so little said about them? 🔵 About this in a conversation with an expert who has been observing the working conditions of people supporting the development of AI in the countries of the Global South for years. What happens to people working "in the shadow" of the largest technology companies? Does artificial intelligence really help to get out of poverty - or rather reproduces old patterns? 🔵 For many people, AI is becoming the main way of getting to know the world. And although it uses vast resources of knowledge, it is selective knowledge, because it is mainly online and modern. What happens to cultures and traditional knowledge that no one has digitized before? 🔵 The Report also covers plagiarism, incorrect attributions and other lies that have recently inflamed public opinion... Will we be able to control it? Guests: 🟣 Ian Koli – employee of Sama from Nairobi 🟣 Adio Dinika – work researcher at the Distributed AI Research Institute from Bremen 🟣 Deepak Varuvel Dennison – Cornell University 🟣 Mateusz Chrobok and "News Section" Readers: Dariusz Rosiak Michał Żakowski Krzysztof Tubilewicz Artur Gaweł **The partner of this episode is the Robert Dobrzycki Foundation** Timetable: (03:15) Ian Koli: how I became an AI worker in the slums (14:23) Grzegorz Dobiecki: Stanisław Lem, Robot Fables, "King Hydrops' Advisors" (18:05) Adio Dinika: about invisible AI workers (33:04) Deepak Varuvel Dennison: what AI doesn't know and will certainly not know (40:53) Mateusz Chrobok: about plagiarism and detecting lies in the text (46:24) In the next episode (49:38) Talk to you soon *---------------------------------------------* The Report on the State of the World is a program that exists thanks to our Patrons, join the collection ➡️ [https://patronite.pl/DariuszRosiak](https://patronite.pl/DariuszRosiak) Subscribe to the Report on the State of the World newsletter ➡️ [https://dariuszrosiak.substack.com](https://dariuszrosiak.substack.com) Report T-shirts and mugs ➡️ [https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/](https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/) [Self-promotion]

Original title: Raport o sztucznej inteligencji - Kto stoi za AI - i dlaczego o tym się nie mówi?

Original description: <p>🆕 Odcinek3️⃣ już dostępny</p><p><br /></p><p>W kolejnym odcinku nowego formatu Raportu mówimy o kulisach pracy przy sztucznej inteligencji. O tym, gdzie tak naprawdę AI się zaczyna. Nie są to wielkie biurowce w Dolinie Krzemowej, Londynie czy Pekinie, a zupełnie inne miejsca. I inni ludzie.</p><p><br /></p><p>🔵 W Kiberze, jednej z największych dzielnic biedy w Afryce Wschodniej, młody mężczyzna z Kenii pracuje przy trenowaniu modeli sztucznej inteligencji. Do świata danych trafił prosto z pracy fizycznej. Takich jak on są tysiące. Czym się zajmują? Dlaczego ich praca wzbudza kontrowersje? I przede wszystkim - dlaczego tak mało się o nich mówi?</p><p><br /></p><p>🔵 O tym w rozmowie z ekspertem, który od lat przygląda się warunkom pracy osób wspierających rozwój AI w krajach Globalnego Południa. Co dzieje się z ludźmi pracującymi &quot;w cieniu&quot; największych firm technologicznych? Czy sztuczna inteligencja rzeczywiście pomaga wychodzić z biedy - czy raczej powiela stare schematy?</p><p><br /></p><p>🔵 AI dla wielu osób staje się głównym sposobem poznawania świata. I choć korzysta z ogromnych zasobów wiedzy, jest to wiedza wybiórcza, bo głównie internetowa i nowoczesna. Co dzieje się z kulturami i tradycyjną wiedzą, której nikt wcześniej nie zdigitalizował?</p><p><br /></p><p>🔵 W Raporcie także o plagiatach, błędnych przypisach i innych kłamstewkach, które rozpalają ostatnio opinię publiczną... Czy będziemy w stanie to kontrolować?</p><p><br /></p><p>Goście:</p><p><br /></p><p>🟣 Ian Koli – pracownik firmy Sama z Nairobi</p><p>🟣 Adio Dinika – badacz pracy w Distributed AI Research Institute z Bremy</p><p>🟣 Deepak Varuvel Dennison – Cornell University</p><p>🟣 Mateusz Chrobok i &quot;Rubryka aktualnościowa&quot;</p><p><br /></p><p>Lektorzy:</p><p><br /></p><p>Dariusz Rosiak</p><p>Michał Żakowski</p><p>Krzysztof Tubilewicz</p><p>Artur Gaweł</p><p><br /></p><p><strong>Partnerem tego odcinka jest Fundacja Roberta Dobrzyckiego</strong></p><p><br /></p><p>Rozkład jazdy: </p><p>(03:15) Ian Koli: jak zostałem pracownikiem AI w slumsach</p><p>(14:23) Grzegorz Dobiecki: Stanisław Lem, Bajki robotów, &quot;Doradcy króla Hydropsa&quot;</p><p>(18:05) Adio Dinika: o niewidzialnych pracownikach AI</p><p>(33:04) Deepak Varuvel Dennison: czego AI nie wie i na pewno się nie dowie</p><p>(40:53) Mateusz Chrobok: o plagiatach i wykrywaniu kłamstw w tekście</p><p>(46:24) W następnym odcinku</p><p>(49:38) Do usłyszenia</p><p><br /></p><p><em>---------------------------------------------</em></p><p>Raport o stanie świata to audycja, która istnieje dzięki naszym Patronom, dołącz się do zbiórki ➡️ <a href="https://patronite.pl/DariuszRosiak" rel="ugc noopener noreferrer" target="_blank">⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠</a></p><p>Subskrybuj newsletter Raportu o stanie świata ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ <a href="https://dariuszrosiak.substack.com/" rel="ugc noopener noreferrer" target="_blank">⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠</a></p><p>Koszulki i kubki Raportu ➡️ <a href="https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/" rel="ugc noopener noreferrer" target="_blank">⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠</a> [Autopromocja]</p>

Following a serious editorial error in a report about Donald Trump, the British BBC is being attacked by politicians and publicists on both sides of the Atlantic. The corporation apologizes for the error – editing the speech to suggest that in 2021 Trump directly called for violence at the Capitol. Its CEO and head of information resigned. For critics of the BBC, however, this is not enough: Trump threatens a lawsuit, accusations of left-wing bias return, and in Great Britain some commentators speak of the final collapse of the institution-symbol of journalistic integrity – and the country itself. Another mainstay of Britishness, the monarchy, is also fighting for trust. A few days ago, Charles III stripped his brother Andrew of his title and princely privileges. This is related to his long-standing friendship with sex offender Jeffrey Epstein and accusations against the now former prince himself. However, the king's decision does not close the matter, questions remain as to why the scandal was reacted to so late. What do these two crises say about modern Great Britain? Why is the BBC issue about more than just an editorial error? How will the dispute over this broadcaster affect the increasingly polarized political atmosphere in the Islands? Guest: Jakub Krupa *---------------------------------------------* The Report on the State of the World is a broadcast that exists thanks to our Patrons, join the collection ➡️ ⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠ Subscribe to the Report on the State of the World newsletter ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ ⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠ Report T-shirts and mugs ➡️ ⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠ [Self-promotion]

Original title: Raport na dziś - 12 listopada 2025

Original description: <p>Po poważnym błędzie redakcyjnym w materiale o Donaldzie Trumpie brytyjską BBC atakują politycy i publicyści po obu stronach Atlantyku. Za błąd – montaż przemówienia, który sugerował, że w 2021 r. Trump bezpośrednio wzywał do przemocy na Kapitolu — korporacja przeprasza. Do dymisji podali się jej dyrektor generalny i kierowniczka działu informacji. Dla krytyków BBC to jednak mało: Trump grozi pozwem, wracają oskarżenia o prolewicową stronniczość, w Wielkiej Brytanii niektórzy komentatorzy mówią zaś o ostatecznym upadku instytucji-symbolu dziennikarskiej rzetelności – oraz samego kraju.</p><p><br /></p><p>O zaufanie walczy też inna ostoja brytyjskości, monarchia. Kilka dni temu Karol III pozbawił tytułu i przywilejów książęcych swojego brata Andrzeja. Ma to związek z jego wieloletnią przyjaźnią z przestępcą seksualnym Jeffrey’em Epsteinem oraz oskarżeniami kierowanymi pod adresem samego, teraz już byłego, księcia. Decyzja króla nie zamyka jednak sprawy, pozostają pytania o to, dlaczego na skandal zareagowano tak późno.</p><p><br /></p><p>Co o współczesnej Wielkiej Brytanii mówią te dwa kryzysy? Dlaczego w sprawie BBC chodzi o coś więcej niż tylko błąd redakcyjny? Jak spór o tego nadawcę wpłynie na coraz bardziej spolaryzowaną atmosferę polityczną na Wyspach?</p><p><br /></p><p>Gość: Jakub Krupa</p><p><br /></p><p><em>---------------------------------------------</em></p><p>Raport o stanie świata to audycja, która istnieje dzięki naszym Patronom, dołącz się do zbiórki ➡️ <a href="https://patronite.pl/DariuszRosiak"><u>⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠</u></a></p><p>Subskrybuj newsletter Raportu o stanie świata ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ <a href="https://dariuszrosiak.substack.com/"><u>⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠</u></a></p><p>Koszulki i kubki Raportu ➡️ <a href="https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/"><u>⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠</u></a> [Autopromocja]</p>

Colm Tóibín – one of the most outstanding and beloved contemporary Irish writers – will talk in this episode of Report on Books about how his novels are created. Sometimes it resembles the work of a composer who has to reduce symphonic music to the chamber sound of strings. An idea or vision may surprise the writer in the middle of the street, but then a laborious process awaits him of making decisions about the sound and meaning of each subsequent sentence. Colm Tóibín will also talk about when an author feels the need to revisit the heroine of his book. In the novel "Brooklyn," Eilis Lacey left her hometown in Ireland for America in her early twenties. In the next one, titled "Long Island," the heroine, 25 years older, returns home. "Brooklyn" and "Long Island" are poignant novels about the experience of Irish and Italian immigrants settling in New York in the second half of the 20th century, about searching for identity, cutting off roots, loneliness, and eternal drifting. Host: Agata Kasprolewicz Guest: Colm Tóibín Books: "Brooklyn" and "Long Island" by Colm Tóibín / translated by: Jerzy Kozłowski / Dom Wydawniczy Rebis --------------------------------------------- Report on the State of the World is a broadcast that exists thanks to our Patrons, join the collection ➡️ ⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠ Subscribe to the Report on the State of the World newsletter ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ ⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠ Report T-shirts and mugs ➡️ ⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠ [Self-promotion]

Original title: Raport o książkach – Colm Tóibín

Original description: <p>Colm Tóibín – jeden z najwybitniejszych i najbardziej lubianych współczesnych irlandzkich pisarzy – opowie w tym odcinku Raportu o książkach o tym, jak powstają jego powieści.</p><p><br /></p><p>Czasem przypomina to pracę kompozytora, który muzykę symfoniczną musi sprowadzić do kameralnego dźwięku smyczków.</p><p>Pomysł czy wizja mogą zaskoczyć pisarza na środku ulicy, ale potem czeka go mozolny proces podejmowania decyzji dotyczących brzmienia i znaczenia każdego kolejnego zdania.</p><p><br /></p><p>Colm Tóibín opowie też, kiedy autor czuje potrzebę, by ponownie odwiedzić bohaterkę swojej książki.</p><p><br /></p><p>W powieści „Brooklyn” Eilis Lacey w wieku dwudziestu kilku lat wyjechała ze swojego rodzinnego miasta w Irlandii do Ameryki.</p><p>W kolejnej, zatytułowanej „Long Island”, starsza o 25 lat bohaterka wraca do domu.</p><p><br /></p><p>„Brooklyn” i „Long Island” to przejmujące powieści o doświadczeniu irlandzkich i włoskich imigrantów osiedlających się w Nowym Jorku w drugiej połowie XX wieku, o szukaniu tożsamości, odcinaniu korzeni, samotności i wiecznym dryfowaniu.</p><p><br /></p><p>Prowadzenie: Agata Kasprolewicz</p><p>Gość: Colm Tóibín</p><p>Książki: „Brooklyn” i „Long Island” Colma Tóibína / przekład: Jerzy Kozłowski / Dom Wydawniczy Rebis</p><p><br /></p><p><em>---------------------------------------------</em></p><p>Raport o stanie świata to audycja, która istnieje dzięki naszym Patronom, dołącz się do zbiórki ➡️ <a href="https://patronite.pl/DariuszRosiak"><u>⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠</u></a></p><p>Subskrybuj newsletter Raportu o stanie świata ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ <a href="https://dariuszrosiak.substack.com/"><u>⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠</u></a></p><p>Koszulki i kubki Raportu ➡️ <a href="https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/"><u>⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠</u></a> [Autopromocja]</p>

We wtorek wybory parlamentarne w Iraku. Czy wtorkowe wybory zmienią ten obraz? Kto w istocie dzierży władzę w kraju, jaką rolę odgrywają w nim islamscy przywódcy religijni? Jak osłabienie Iranu wpływa na Irak? I czy iraccy Kurdowie wyjdą z tych wyborów wzmocnieni? Kanclerz Merz zapowiada deportacje Syryjczyków z Niemiec. Czy ten plan jest w Niemczech wykonalny? Dlaczego Berlin wziął na siebie rolę lidera wśród państw europejskich, które chcą pozbyć się migrantów wcześniej przyjmowanych z otwartością? W Sudanie trwa największy obecnie kryzys humanitarny. W mieście Al-Faszir w Darfurze antyrządowe Siły Szybkiego Wsparcia przeprowadziły masakrę ludności cywilnej, zabijając co najmniej kilkanaście tysięcy ludzi. Dlaczego te zbrodnie pozostają bezkarne i toczą się praktycznie bez reakcji świata? W USA niedawno pobity został rekord długości kryzysu budżetowego, tzw. shutdownu, czyli ograniczenia bądź wstrzymania wypłat pracownikom federalnym. Mimo to biznes wydaje się ufać Donaldowi Trumpowi; nie sprawdzają się też ponure prognozy upadku amerykańskiej gospodarki. Dlaczego? Coraz więcej firm pracuje nad technologią umożliwiającą przechwytywanie energii słonecznej w kosmosie i przesyłanie jej na Ziemię. Czy jest to możliwe, opłacalne i potrzebne? I dlaczego coraz chętniej firmy myślą o przenoszeniu swoich działań do przestrzeni kosmicznej? A także: marzenia, rojenia i kompletne szaleństwa – czyli świat z boku. Rozkład jazdy:  (02:47) Łukasz Fyderek: Irakijczycy wybierają parlament (26:03) Anna Kwiatkowska: Niemcy chcą deportować syryjskich uchodźców (45:44) Grzegorz Dobiecki: Świat z boku - Dream, babe, dream (52:04) Podziękowania (59:01) Marcin Żyła: Masakry ludności cywilnej w Sudanie – zapomniana wojna (1:20:19) Candi Wolff: Dlaczego biznes ufa Trumpowi (1:38:28) Tomasz Rożek: Przenosiny firm w kosmos (2:00:49) Do usłyszenia

Original title: Raport o stanie świata - 8 listopada 2025

Original description: <p>We wtorek wybory parlamentarne w Iraku. Po raz siódmy od przez Amerykanów inwazji w 2003 roku Irakijczycy wybiorą parlament. Kraj od ponad dwudziestu lat z trudem próbuje utrzymać stabilność, rozrywany sporami wewnętrznymi i walką dwóch potęg zewnętrznych: Iranu i Stanów Zjednoczonych. Czy wtorkowe wybory zmienią ten obraz? Kto w istocie dzierży władzę w kraju, jaką rolę odgrywają w nim islamscy przywódcy religijni? Jak osłabienie Iranu wpływa na Irak? I czy iraccy Kurdowie wyjdą z tych wyborów wzmocnieni?</p><p><br /></p><p>Kanclerz Merz zapowiada deportacje Syryjczyków z Niemiec. Czy ten plan jest w Niemczech wykonalny? Dlaczego Berlin wziął na siebie rolę lidera wśród państw europejskich, które chcą pozbyć się migrantów wcześniej przyjmowanych z otwartością?</p><p><br /></p><p>W Sudanie trwa największy obecnie kryzys humanitarny. W mieście Al-Faszir w Darfurze antyrządowe Siły Szybkiego Wsparcia przeprowadziły masakrę ludności cywilnej, zabijając co najmniej kilkanaście tysięcy ludzi. Dlaczego te zbrodnie pozostają bezkarne i toczą się praktycznie bez reakcji świata?</p><p><br /></p><p>W USA niedawno pobity został rekord długości kryzysu budżetowego, tzw. shutdownu, czyli ograniczenia bądź wstrzymania wypłat pracownikom federalnym. Mimo to biznes wydaje się ufać Donaldowi Trumpowi; nie sprawdzają się też ponure prognozy upadku amerykańskiej gospodarki. Dlaczego – wyjaśni dyrektorka jednego z największych banków na świecie.</p><p><br /></p><p>Coraz więcej firm pracuje nad technologią umożliwiającą przechwytywanie energii słonecznej w kosmosie i przesyłanie jej na Ziemię. Czy jest to możliwe, opłacalne i potrzebne? I dlaczego coraz chętniej firmy myślą o przenoszeniu swoich działań do przestrzeni kosmicznej?</p><p><br /></p><p>A także: marzenia, rojenia i kompletne szaleństwa – czyli świat z boku.</p><p><br /></p><p>Rozkład jazdy: </p><p>(02:47) Łukasz Fyderek: Irakijczycy wybierają parlament</p><p>(26:03) Anna Kwiatkowska: Niemcy chcą deportować syryjskich uchodźców</p><p>(45:44) Grzegorz Dobiecki: Świat z boku - Dream, babe, dream</p><p>(52:04) Podziękowania</p><p>(59:01) Marcin Żyła: Masakry ludności cywilnej w Sudanie – zapomniana wojna</p><p>(1:20:19) Candi Wolff: Dlaczego biznes ufa Trumpowi</p><p>(1:38:28) Tomasz Rożek: Przenosiny firm w kosmos</p><p>(2:00:49) Do usłyszenia</p><p><br /></p><p><em>---------------------------------------------</em></p><p>Raport o stanie świata to audycja, która istnieje dzięki naszym Patronom, dołącz się do zbiórki ➡️ <a href="https://patronite.pl/DariuszRosiak"><u>⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠</u></a></p><p>Subskrybuj newsletter Raportu o stanie świata ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ <a href="https://dariuszrosiak.substack.com/"><u>⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠</u></a></p><p>Koszulki i kubki Raportu ➡️ <a href="https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/"><u>⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠</u></a> [Autopromocja]</p>

Zohran Mamdani, 34-letni polityk, który jeszcze pół roku temu był szerzej nieznany, wygrywa wybory na stanowisko burmistrza Nowego Jorku. Określa się jako demokratyczny socjalista i będzie pierwszym muzułmaninem na czele miasta. Mamdani zapowiada zamrożenie czynszów w mieście, bezpłatne przejazdy autobusowe oraz powszechną opiekę przedszkolną dla dzieci poniżej piątego roku życia. Środki na te programy mają pochodzić z opodatkowania najbogatszych nowojorczyków. Donald Trump zapowiedział jeszcze przed wyborami, że w wypadku wygranej Mamdaniego obetnie fundusze z budżetu federalnego dla Nowego Jorku. Mamdani, po ogłoszeniu wyników, wezwał Trumpa do konfrontacji i zapowiedział, że Nowy Jork pozostanie miastem imigrantów. Czy wygrana Mamdaniego jest zapowiedzią przełomu dla Demokratów? Jak zareaguje na nią Donald Trump? Gość: Andrzej Kohut Raport o stanie świata to audycja, która istnieje dzięki naszym Patronom, dołącz się do zbiórki ➡️ ⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠ Subskrybuj newsletter Raportu o stanie świata ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ ⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠ Koszulki i kubki Raportu ➡️ ⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠ [Autopromocja]

Original title: Raport na dziś - 5 listopada 2025

Original description: <p>Zohran Mamdani, 34-letni polityk, który jeszcze pół roku temu był szerzej nieznany, wygrywa wybory na stanowisko burmistrza Nowego Jorku. Określa się jako demokratyczny socjalista i będzie pierwszym muzułmaninem na czele miasta. Mamdani zapowiada zamrożenie czynszów w mieście, bezpłatne przejazdy autobusowe oraz powszechną opiekę przedszkolną dla dzieci poniżej piątego roku życia. Środki na te programy mają pochodzić z opodatkowania najbogatszych nowojorczyków. Donald Trump zapowiedział jeszcze przed wyborami, że w wypadku wygranej Mamdaniego obetnie fundusze z budżetu federalnego dla Nowego Jorku. Mamdani, po ogłoszeniu wyników, wezwał Trumpa do konfrontacji i zapowiedział, że Nowy Jork pozostanie miastem imigrantów. Czy wygrana Mamdaniego jest zapowiedzią przełomu dla Demokratów? Jak zareaguje na nią Donald Trump?</p><p><br /></p><p>Gość: Andrzej Kohut</p><p><br /></p><p><em>---------------------------------------------</em></p><p>Raport o stanie świata to audycja, która istnieje dzięki naszym Patronom, dołącz się do zbiórki ➡️ <a href="https://patronite.pl/DariuszRosiak"><u>⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠</u></a></p><p>Subskrybuj newsletter Raportu o stanie świata ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ <a href="https://dariuszrosiak.substack.com/"><u>⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠</u></a></p><p>Koszulki i kubki Raportu ➡️ <a href="https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/"><u>⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠</u></a> [Autopromocja]</p>

Ukraiński pisarz, muzyk, żołnierz, obrońca Charkowa – Serhij Żadan jest gościem tego odcinka Raportu o książkach. Rozmawiamy o realizmie i surrealizmie wojny. O obrazach zbudowanych ze sprzeczności – jak ten, kiedy na tle wiosennego krajobrazu wybuchają śmiercionośne bomby. I o ludziach, którzy coraz częściej patrzą w niebo nie dlatego, że bujają w obłokach, lecz dlatego, że wypatrują niebezpieczeństwa. W najnowszym zbiorze opowiadań, pisanych po wybuchu pełnoskalowej wojny, którą Rosjanie toczą przeciw Ukrainie, Serhij Żadan opisuje krótkie chwile z życia – dwóch kobiet, które przyszły na pogrzeb tego samego mężczyzny; dwojga niedoszłych kochanków, którzy w wynajętym na jedną noc hotelowym pokoju zasypiają, zanim zdążą sobie wpaść w ramiona; starszej pani, która umiera samotnie w towarzystwie nieprzeczytanych książek; psa, który oślepł ze strachu. Bo wojna dotyczy wszystkich i jest wszędzie – nie tylko na froncie, ale w każdym, nawet najbardziej intymnym miejscu życia. Serhij Żadan pisze o wojnie zmysłowo, bo – jak mówi – wojna wyostrza nam zmysły. Wszystko widzi się i czuje bardziej. Prowadzenie: Agata Kasprolewicz Gość: Serhij Żadan Książki: Arabeski oraz W mieście wojny Serhija Żadana / przekład: Michał Petryk / Wydawnictwo Czarne Raport o stanie świata to audycja, która istnieje dzięki naszym Patronom, dołącz się do zbiórki ➡️ ⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠ Subskrybuj newsletter Raportu o stanie świata ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ ⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠ Koszulki i kubki Raportu ➡️ ⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠ [Autopromocja]

Original title: Raport o książkach – Serhij Żadan

Original description: <p>Ukraiński pisarz, muzyk, żołnierz, obrońca Charkowa – Serhij Żadan jest gościem tego odcinka Raportu o książkach.</p><p>Rozmawiamy o realizmie i surrealizmie wojny.</p><p>O obrazach zbudowanych ze sprzeczności – jak ten, kiedy na tle wiosennego krajobrazu wybuchają śmiercionośne bomby.</p><p>I o ludziach, którzy coraz częściej patrzą w niebo nie dlatego, że bujają w obłokach, lecz dlatego, że wypatrują niebezpieczeństwa.</p><p><br /></p><p>W najnowszym zbiorze opowiadań, pisanych po wybuchu pełnoskalowej wojny, którą Rosjanie toczą przeciw Ukrainie, Serhij Żadan opisuje krótkie chwile z życia – dwóch kobiet, które przyszły na pogrzeb tego samego mężczyzny; dwojga niedoszłych kochanków, którzy w wynajętym na jedną noc hotelowym pokoju zasypiają, zanim zdążą sobie wpaść w ramiona; starszej pani, która umiera samotnie w towarzystwie nieprzeczytanych książek; psa, który oślepł ze strachu.</p><p><br /></p><p>Bo wojna dotyczy wszystkich i jest wszędzie – nie tylko na froncie, ale w każdym, nawet najbardziej intymnym miejscu życia.</p><p>Serhij Żadan pisze o wojnie zmysłowo, bo – jak mówi – wojna wyostrza nam zmysły. Wszystko widzi się i czuje bardziej.</p><p><br /></p><p>Prowadzenie: Agata Kasprolewicz</p><p>Gość: Serhij Żadan</p><p>Książki: Arabeski oraz W mieście wojny Serhija Żadana / przekład: Michał Petryk / Wydawnictwo Czarne</p><p><br /></p><p><em>---------------------------------------------</em></p><p>Raport o stanie świata to audycja, która istnieje dzięki naszym Patronom, dołącz się do zbiórki ➡️ <a href="https://patronite.pl/DariuszRosiak"><u>⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠</u></a></p><p>Subskrybuj newsletter Raportu o stanie świata ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ <a href="https://dariuszrosiak.substack.com/"><u>⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠</u></a></p><p>Koszulki i kubki Raportu ➡️ <a href="https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/"><u>⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠</u></a> [Autopromocja]</p>

Javier Milei wins congressional elections with a surprisingly high margin. His party, La Libertad Avanza, still does not have a majority in both houses of Congress, but Milei's reform program seems unthreatened at the moment. Why did Argentinians choose to continue budgetary spending restrictions that have resulted in thousands of layoffs over the past two years? What has the president, whose symbol of government is a chainsaw, managed to achieve? And what role did Donald Trump play in these elections? In Israel, there is turmoil after a former national football player decided to play for the Palestinian national team. More and more racist slogans are appearing at Israeli league matches. What does the fan landscape of Israel look like? The centrist party D66 won the most votes in the Dutch elections, defeating Geert Wilders' anti-immigration party. It looks like the country will be governed by the youngest prime minister in history, who is planning to build ten new cities. Is the Netherlands moving away from extremism in politics? Palestinians are dying every day in Gaza, even though both Israel and Hamas claim to be maintaining a ceasefire. How is this tragic war affecting the perception of Jews around the world? Is the Israeli government responsible for the increase in animosity towards Jews? And is criticism of Israel and revision of its history an act of antisemitism? Also: Does it pay to be a thief – and what kind is most profitable? Schedule: (02:43) Maciej Stasiński: Javier Milei's Revolution Continues (20:41) Mateusz Mazzini: The Netherlands Changes Government – But Also Political Direction? (48:23) Grzegorz Dobiecki: World from the Side - Catch the Thief! (55:03) Acknowledgements (1:01:36) Michał Banasiak: Football in Israel on the Edge: Sport or Politics? (1:18:26) Agata Bielik-Robson and Adam Lipszyc: How is the War in Gaza Affecting Attitudes Towards Jews Worldwide? (2:00:43) See you soon *---------------------------------------------* Report on the State of the World is a broadcast that exists thanks to our Patrons, join the collection ➡️ [https://patronite.pl/DariuszRosiak](https://patronite.pl/DariuszRosiak) Subscribe to the Report on the State of the World newsletter ➡️ [https://dariuszrosiak.substack.com/](https://dariuszrosiak.substack.com/) Report T-shirts and mugs ➡️ [https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/](https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/) [Self-promotion]

Original title: Raport o stanie świata - 1 listopada 2025

Original description: <p>Javier Milei wygrywa wybory do Kongresu z nadspodziewanie wysoką przewagą. Jego partia La Libertad Avanza wciąż nie ma większości w obu izbach Kongresu, ale program reform Mileia wydaje się w tej chwili niezagrożony. Dlaczego Argentyńczycy wybrali kontynuację ograniczeń wydatków w sferze budżetowej, których skutkiem przez ostatnie dwa lata są zwolnienia tysięcy ludzi? Co udało się zrealizować prezydentowi, którego symbolem rządów jest piła mechaniczna? I jaką rolę w tych wyborach odegrał Donald Trump?</p><p><br /></p><p>W Izraelu wrze po tym jak były reprezentant kraju w piłce nożnej postanowił grać w reprezentacji Palestyny. Na meczach ligi izraelskiej pojawia się coraz więcej haseł rasistowskich. Jak wygląda kibicowski krajobraz Izraela?</p><p><br /></p><p>Centrowa partia D66 zdobyła najwięcej głosów w wyborach w Holandii pokonując antyimigrancką partię Geerta Wildersa. Wygląda na to, że krajem będzie rządzić najmłodszy premier w historii, który zapowiada budowę dziesięciu nowych miast. Czy Holandia odchodzi od skrajności w polityce?</p><p><br /></p><p>W Gazie codziennie giną Palestyńczycy, choć zarówno Izrael, jak i Hamas twierdzą, że utrzymują rozejm. Jak ta tragiczna wojna wpływa na postrzeganie Żydów na całym świecie? Czy to rząd Izraela jest odpowiedzialny za wzrost niechęci do Żydów? I czy krytyka Izraela oraz rewizja jego historii jest aktem antysemityzmu?</p><p><br /></p><p>A także: Czy opłaca się być złodziejem – i jakim najbardziej?</p><p><br /></p><p>Rozkład jazdy: </p><p>(02:43) Maciej Stasiński: Rewolucja Javiera Mileia trwa</p><p>(20:41) Mateusz Mazzini: Holandia zmienia rząd – czy także kierunek polityki?</p><p>(48:23) Grzegorz Dobiecki: Świat z boku - Łapać złodzieja!</p><p>(55:03) Podziękowania</p><p>(1:01:36) Michał Banasiak: Piłka nożna w Izraelu na krawędzi: sport czy polityka?</p><p>(1:18:26) Agata Bielik-Robson i Adam Lipszyc: Jak wojna w Gazie wpływa na stosunek do Żydów na świecie?</p><p>(2:00:43) Do usłyszenia</p><p><br /></p><p><em>---------------------------------------------</em></p><p>Raport o stanie świata to audycja, która istnieje dzięki naszym Patronom, dołącz się do zbiórki ➡️ <a href="https://patronite.pl/DariuszRosiak"><u>⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠</u></a></p><p>Subskrybuj newsletter Raportu o stanie świata ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ <a href="https://dariuszrosiak.substack.com/"><u>⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠</u></a></p><p>Koszulki i kubki Raportu ➡️ <a href="https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/"><u>⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠</u></a> [Autopromocja]</p>

🆕 Episode 2️⃣ is out! ChatGPT conquered the world at lightning speed, gaining 100 million users in just two months. But where did this breakthrough actually come from? What ideas were behind its creation? Who uses this tool and who doesn't? 🔵 In the latest episode, we go back to the roots of generative AI and go all the way to the creation of ChatGPT - talking to its co-creator, who talks about the beginnings of OpenAI and the direction of development of generative artificial intelligence. 🔵 We will also learn the story of a photographer from the USA, whose life - and the life of her unborn child - was helped by artificial intelligence. Her story has already gained the attention of tens of millions of people around the world. Is it worth listening to AI when it comes to your health? 🔵 And finally... a conversation about erotica in the world of AI. Coming soon - available to all adults. Guests: 🟣 Wojciech Zaremba - co-creator of ChatGPT and OpenAI 🟣 Natalia Tarrien - photographer and influencer from South Carolina 🟣 Mateusz Chrobok - cybersecurity and technology expert Lecturers: Grzegorz Dobiecki Krzysztof Zimoch Marcin Żyła **This episode is partnered by the Robert Dobrzycki Foundation** Schedule: (09:56) Wojciech Zaremba: How ChatGPT was born (21:48) Natalia Tarrien: When AI saves lives (36:38) Mateusz Chrobok: erotica in the world of AI (40:25) Talk to you soon *---------------------------------------------* The State of the World Report is a broadcast that exists thanks to our Patrons, join the collection ➡️ ⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠ Subscribe to the State of the World Report newsletter ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ ⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠ State of the World Report T-shirts and mugs ➡️ ⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠ [Self-promotion]

Original title: Raport o sztucznej inteligencji – Cześć! Tu ChatGPT

Original description: <p>🆕 Odcinek 2️⃣ już jest!</p><p><br /></p><p>ChatGPT w błyskawicznym tempie podbił świat, zdobywając 100 milionów użytkowników w zaledwie dwa miesiące. Ale skąd właściwie wziął się ten przełom? Jakie idee stały za jego powstaniem? Kto korzysta z tego narzędzia, a kto nie?</p><p><br /></p><p>🔵 W najnowszym odcinku cofamy się do korzeni generatywnej AI i przechodzimy drogę aż do powstania ChatGPT — rozmawiając z jego współtwórcą, który opowiada o początkach OpenAI oraz kierunku rozwoju generatywnej sztucznej inteligencji.</p><p><br /></p><p>🔵 Poznamy też historię fotografki z USA, której życiu — i życiu jej nienarodzonego dziecka — pomogła sztuczna inteligencja. Jej opowieść zdobyła już uwagę kilkudziesięciu milionów ludzi na całym świecie. Czy warto słuchać AI, jeśli chodzi o własne zdrowie?</p><p><br /></p><p>🔵 A na koniec… rozmowa o erotyce w świecie AI. Już za moment — dostępna dla wszystkich dorosłych.</p><p><br /></p><p>Goście:</p><p><br /></p><p>🟣 Wojciech Zaremba — współtwórca ChatGPT i OpenAI</p><p><br /></p><p>🟣 Natalia Tarrien — fotografka i influencerka z Karoliny Południowej</p><p><br /></p><p>🟣 Mateusz Chrobok — ekspert od cyberbezpieczeństwa i technologii</p><p><br /></p><p>Lektorzy:</p><p><br /></p><p>Grzegorz Dobiecki</p><p>Agata Kasprolewicz</p><p>Krzysztof Zimoch</p><p>Marcin Żyła</p><p><br /></p><p><strong>Partnerem tego odcinka jest Fundacja Roberta Dobrzyckiego</strong></p><p><br /></p><p>Rozkład jazdy: </p><p>(09:56) Wojciech Zaremba: Jak narodził się ChatGPT</p><p>(21:48) Natalia Tarrien: Gdy AI ratuje życie</p><p>(36:38) Mateusz Chrobok: erotyka w świecie AI</p><p>(40:25) Do usłyszenia</p><p><br /></p><p><em>---------------------------------------------</em></p><p>Raport o stanie świata to audycja, która istnieje dzięki naszym Patronom, dołącz się do zbiórki ➡️ <a href="https://patronite.pl/DariuszRosiak"><u>⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠</u></a></p><p>Subskrybuj newsletter Raportu o stanie świata ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ <a href="https://dariuszrosiak.substack.com/"><u>⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠</u></a></p><p>Koszulki i kubki Raportu ➡️ <a href="https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/"><u>⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠</u></a> [Autopromocja]</p>

Ahead of tomorrow's meeting with Xi Jinping, Donald Trump landed in South Korea. After Malaysia and Japan, this is the last stage of his multi-day trip, the stake of which is not only the future of tariffs, but above all, access to rare earth metals, about 70% of which are currently controlled by China. In turn, Beijing wants the Americans to lift the ban on the export of modern semiconductors, without which it is difficult to develop AI technology. However, tomorrow's summit concerns something even more significant than avoiding a trade war between the world's two largest economies. For the first time in half a century, the global economy is threatened by blackmail at the raw material level - the development of the defense industry, energy and medicine depends on rare earth metals. Securing access to them concerned Trump's conversation with the new Prime Minister of Japan, Takaichi Sanae - a politician who announces a tougher course towards China. What have the Americans managed to achieve so far? Will China and the USA avoid a customs war - and will they agree on raw materials and technologies without which both countries cannot imagine their future? How will Japan and South Korea find themselves in this new balance of power? Guest: Dominik Mierzejewski Report on the State of the World is a broadcast that exists thanks to our Patrons, join the collection ➡️ ⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠ Subscribe to the Report on the State of the World newsletter ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ ⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠ Report shirts and mugs ➡️ ⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠ [Self-promotion]

Original title: Raport na dziś - 29 października 2025

Original description: <p>Przed zaplanowanym na jutro spotkaniem z Xi Jinpingiem Donald Trump wylądował w Korei Południowej. Po Malezji i Japonii jest to ostatni etap jego kilkudniowej podróży, której stawką jest nie tylko przyszłość ceł, ale przede wszystkim dostęp do metali ziem rzadkich, których około 70 proc. kontrolują obecnie Chiny. Z kolei Pekin chce od Amerykanów cofnięcia zakazu eksportu nowoczesnych półprzewodników, bez których trudno rozwijać technologię AI. Jutrzejszy szczyt dotyczy jednak czegoś jeszcze bardziej znaczącego niż uniknięcie wojny handlowej między dwiema największymi gospodarkami globu. Pierwszy raz od pół wieku światowej ekonomii grozi szantaż na poziomie surowców – od metali ziem rzadkich zależy rozwój przemysłu obronnego, energetyki czy medycyny. Zabezpieczenia dostępu do nich dotyczyły rozmowy Trumpa z nową premier Japonii Takaichi Sanae – polityczką, która zapowiada zaostrzenie kursu wobec Chin.</p><p><br /></p><p>Co do tej pory udało się osiągnąć Amerykanom? Czy Chiny i USA unikną wojny celnej — i czy porozumieją się w sprawie surowców oraz technologii, bez których oba kraje nie wyobrażają sobie swojej przyszłości? Jak w tym nowym układzie sił odnajdą się Japonia i Korea Południowa?</p><p><br /></p><p>Gość: Dominik Mierzejewski</p><p><br /></p><p><em>---------------------------------------------</em></p><p>Raport o stanie świata to audycja, która istnieje dzięki naszym Patronom, dołącz się do zbiórki ➡️ <a href="https://patronite.pl/DariuszRosiak"><u>⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠</u></a></p><p>Subskrybuj newsletter Raportu o stanie świata ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ <a href="https://dariuszrosiak.substack.com/"><u>⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠</u></a></p><p>Koszulki i kubki Raportu ➡️ <a href="https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/"><u>⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠</u></a> [Autopromocja]</p>

In this episode of "Book Report," I invite you to the second part of the American diptych – a story about The Great Gatsby, or rather, I should say "That Great Gatsby," because that is the title of the new translation of Francis Scott Fitzgerald's most famous work. The Great Gatsby is one of the most present literary figures in pop culture. But has this enormous popularity of Fitzgerald's hero contributed to a general understanding of this multidimensional, enigmatic novel? A novel that – although volumetrically modest – with its literary scope constantly provokes new readings. None of the characters in "That Great Gatsby" are easy to decipher. The enigmatic narrator leads the reader to the borders of the world of reality and unreality. It is a novel about America in the 1920s, about great dreams and great aspirations. About a world ruled by money, but not every penny is a ticket to the American dream. Because, contrary to the declarations of the Founding Fathers, in America freedom and equality are only given to the chosen few. Or maybe "That Great Gatsby" is not just a novel about America? Perhaps Fitzgerald's most important prophecy concerns the hell that was to break out in Europe in the third and fourth decades of the 20th century? Gatsby also tells a timeless story about the desire for love and the attempt to regain the past, as well as about great loneliness. Fitzgerald is a complex and very ambiguous figure. Question: should biographical clues complicate the reading of his literary work? Hosted by: Agata Kasprolewicz Guest: Maciej Świerkocki Book: "That Great Gatsby" F. Scott Fitzgerald / translated by: Maciej Świerkocki / Officyna Publishing House --------------------------------------------- The Report on the State of the World is a program that exists thanks to our Patrons, join the collection ➡️ ⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠ Subscribe to the Report on the State of the World newsletter ➡️ ⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠ Report shirts and mugs ➡️ ⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠ [Self-promotion]

Original title: Raport o książkach – Dyptyk amerykański, cz. 2: „Ten Wielki Gatsby” F. Scott Fitzgerald

Original description: <p>W tym odcinku „Raportu o książkach” zapraszam na drugą odsłonę dyptyku amerykańskiego – opowieść o Wielkim Gatsbym, a właściwie powinnam powiedzieć „Tym Wielkim Gatsbym”, bo taki właśnie tytuł nosi nowy przekład najsłynniejszego dzieła Francisa Scotta Fitzgeralda.</p><p><br /></p><p>Wielki Gatsby to jedna z najbardziej obecnych w popkulturze postaci literackich. Ale czy ta ogromna popularność bohatera Fitzgeralda przyczyniła się do powszechnego rozumienia tej wielowymiarowej, zagadkowej powieści? Powieści, która – mimo że objętościowo skromna – swoim rozmachem literackim prowokuje ciągle nowe odczytania.</p><p><br /></p><p>Żadna z postaci „Tego Wielkiego Gatsby’ego” nie daje się łatwo rozszyfrować. Zagadkowy narrator prowadzi czytelnika na granice świata rzeczywistości i nierzeczywistości.</p><p><br /></p><p>To powieść o Ameryce lat 20. ubiegłego wieku, o wielkich marzeniach i wielkich aspiracjach. O świecie, w którym rządzą pieniądze, ale nie każdy pieniądz jest przepustką do amerykańskiego snu. Bo wbrew deklaracjom Ojców Założycieli w Ameryce wolność i równość darowane są tylko wybrańcom.</p><p><br /></p><p>A może „Ten Wielki Gatsby” nie jest powieścią tylko o Ameryce? Być może najważniejsze proroctwo Fitzgeralda dotyczy piekła, które miało rozpętać się w Europie w trzeciej i czwartej dekadzie XX wieku?</p><p><br /></p><p>Gatsby opowiada też ponadczasową historię o pragnieniu miłości i próbie odzyskania przeszłości, a także o wielkiej samotności.</p><p><br /></p><p>Fitzgerald to postać złożona i bardzo niejednoznaczna. Pytanie: czy tropy biograficzne powinny komplikować odczytanie jego literackiego dzieła?</p><p><br /></p><p>Prowadzenie: Agata Kasprolewicz</p><p>Gość: Maciej Świerkocki</p><p>Książka: „Ten Wielki Gatsby” F. Scott Fitzgerald / przekład: Maciej Świerkocki / Wydawnictwo Officyna</p><p><br /></p><p><em>---------------------------------------------</em></p><p>Raport o stanie świata to audycja, która istnieje dzięki naszym Patronom, dołącz się do zbiórki ➡️ <a href="https://patronite.pl/DariuszRosiak"><u>⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠</u></a></p><p>Subskrybuj newsletter Raportu o stanie świata ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ <a href="https://dariuszrosiak.substack.com/"><u>⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠</u></a></p><p>Koszulki i kubki Raportu ➡️ <a href="https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/"><u>⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠</u></a> [Autopromocja]</p>

Chińska Partia Komunistyczna przyjęła nowy plan pięcioletni. Podstawą rozwoju Chin ma być samowystarczalność w dziedzinie nauki i nowych technologii. Komitet Centralny chce też pobudzenia konsumpcji i wzrostu dobrobytu przeciętnych Chińczyków. Chińska armia ma wzbudzać szacunek na świecie. Ten plan to biurokratyczny zapis globalnych aspiracji Chin. Jak będą one realizowane i czy w najbliższych latach dojdzie do pogłębienia konfliktu o globalne przywództwo między Stanami Zjednoczonymi a Chinami? Pro-unijny kandydat wygrywa wybory prezydenckie na północy Cypru kontrolowanej przez Turcję. Czy dojdzie do wznowienia rozmów o zjednoczeniu wyspy i jak na to zareaguje Ankara? W Luwrze zuchwała kradzież klejnotów królewskich. Padają pytania nie tylko o stan zabezpieczeń w tym ogromnym muzeum, ale o stan Francji. I skąd bierze się sympatia dla złodziei dzieł sztuki? Amerykańskie helikoptery atakują statki pływające po Morzu Karaibskim i Pacyfiku. Administracja Trumpa twierdzi, że broni Ameryki przed zalewem narkotykami. W Wenezueli przygotowują się na próbę obalenia prezydenta, do czego ataki na statki mają być przygotowaniem. Republika Serbska w Bośni i Hercegowinie ma nową tymczasową prezydent, po tym jak jej poprzednik został odsunięty ze stanowiska. Dokąd zmierza Bośnia i Hercegowina i co dzieje się w ogarniętej od prawie roku protestami Serbii. A także: czytanie ma przyszłość, zwłaszcza w więzieniach. Rozkład jazdy: (02:39) Michał Bogusz: Nowa pięciolatka Chin (26:06) Łukasz Wójcik: Turecka część Cypru zmienia kurs (45:33) Grzegorz Dobiecki: Świat z boku - Świat zza krat (52:22) Podziękowania (59:16) Marcin Żyła: Kradzież klejnotów w Luwrze i pytania o stan Francji (1:17:39) Joanna Gocłowska-Bolek: Czy Trump chce obalić Maduro? (1:44:14) Aleksandra Wojtaszek: Nowa prezydent, stare problemy serbskiej części Bośni i Hercegowiny (2:05:57) Do usłyszenia

Original title: Raport o stanie świata - 25 października 2025

Original description: <p>Chińska Partia Komunistyczna przyjęła nowy plan pięcioletni. Podstawą rozwoju Chin ma być samowystarczalność w dziedzinie nauki i nowych technologii. Komitet Centralny chce też pobudzenia konsumpcji i wzrostu dobrobytu przeciętnych Chińczyków. Chińska armia ma wzbudzać szacunek na świecie. Ten plan to biurokratyczny zapis globalnych aspiracji Chin. Jak będą one realizowane i czy w najbliższych latach dojdzie do pogłębienia konfliktu o globalne przywództwo między Stanami Zjednoczonymi a Chinami?</p><p><br /></p><p>Pro-unijny kandydat wygrywa wybory prezydenckie na północy Cypru kontrolowanej przez Turcję. Czy dojdzie do wznowienia rozmów o zjednoczeniu wyspy i jak na to zareaguje Ankara?</p><p><br /></p><p>W Luwrze zuchwała kradzież klejnotów królewskich. Padają pytania nie tylko o stan zabezpieczeń w tym ogromnym muzeum, ale o stan Francji. I skąd bierze się sympatia dla złodziei dzieł sztuki?</p><p><br /></p><p>Amerykańskie helikoptery atakują statki pływające po Morzu Karaibskim i Pacyfiku. Administracja Trumpa twierdzi, że broni Ameryki przed zalewem narkotykami. W Wenezueli przygotowują się na próbę obalenia prezydenta, do czego ataki na statki mają być przygotowaniem.</p><p><br /></p><p>Republika Serbska w Bośni i Hercegowinie ma nową tymczasową prezydent, po tym jak jej poprzednik został odsunięty ze stanowiska. Dokąd zmierza Bośnia i Hercegowina i co dzieje się w ogarniętej od prawie roku protestami Serbii.</p><p><br /></p><p>A także: czytanie ma przyszłość, zwłaszcza w więzieniach.</p><p><br /></p><p>Rozkład jazdy: </p><p>(02:39) Michał Bogusz: Nowa pięciolatka Chin</p><p>(26:06) Łukasz Wójcik: Turecka część Cypru zmienia kurs</p><p>(45:33) Grzegorz Dobiecki: Świat z boku - Świat zza krat</p><p>(52:22) Podziękowania</p><p>(59:16) Marcin Żyła: Kradzież klejnotów w Luwrze i pytania o stan Francji</p><p>(1:17:39) Joanna Gocłowska-Bolek: Czy Trump chce obalić Maduro?</p><p>(1:44:14) Aleksandra Wojtaszek: Nowa prezydent, stare problemy serbskiej części Bośni i Hercegowiny</p><p>(2:05:57) Do usłyszenia</p><p><br /></p><p><em>---------------------------------------------</em></p><p>Raport o stanie świata to audycja, która istnieje dzięki naszym Patronom, dołącz się do zbiórki ➡️ <a href="https://patronite.pl/DariuszRosiak"><u>⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠</u></a></p><p>Subskrybuj newsletter Raportu o stanie świata ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ <a href="https://dariuszrosiak.substack.com/"><u>⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠</u></a></p><p>Koszulki i kubki Raportu ➡️ <a href="https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/"><u>⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠</u></a> [Autopromocja]</p>

Millions participated in "No Kings" protests in the United States. Participants in over 2,000 marches and events protested Donald Trump's policies, especially deportations of migrants, deployment of the National Guard in cities, and closure of some government agencies due to failure to pass the federal budget for the next year. Nearly a million people employed in these agencies were furloughed, about 700,000 are working without pay. The administration is also fighting the courts over the deployment of the National Guard in cities that Trump says cannot cope with crime. So far, the military has been deployed to five cities run by Democrats, and the president is threatening several more. The election campaign in New York is also in its final stretch, where polls suggest that a radical Democrat, Zohran Mamdani, could become the new mayor. Trump has already announced that if he wins, he will talk to the new mayor, but Mamdani will have to coordinate his policies with the White House. What does President Trump's war with federal institutions currently look like, how much does the constitution allow him to do? And does he have to reckon with such a strong voice of opposition as was heard this weekend? Guest: Marcin Fatalski Report on the state of the world is a broadcast that exists thanks to our Patrons, join the collection ➡️ ⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠ Subscribe to the Report on the State of the World newsletter ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ ⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠ Report T-shirts and mugs ➡️ ⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠ [Self-promotion]

Original title: Raport na dziś - 22 października 2025

Original description: <p>Miliony ludzi wzięły udział w protestach w Stanach Zjednoczonych pod hasłem „No Kings”. Uczestnicy ponad 2 tysięcy marszów i innych wydarzeń protestowali przeciwko polityce Donalda Trumpa, zwłaszcza deportacjom migrantów, rozmieszczaniu Gwardii Narodowej w miastach i zamknięciu niektórych agencji rządowych w związku z nieuchwaleniem budżetu federalnego na następny rok. Prawie milion ludzi zatrudnionych w tych agencjach poszło na przymusowy urlop, około 700 tysięcy pracuje bez pobierania pensji. Trwa również walka administracji z sądami w sprawie rozmieszczania Gwardii  Narodowej w miastach, które według Trumpa nie radzą sobie z przestępczością. Do tej pory wojsko wprowadzono do pięciu miast rządzonych przez Demokratów, prezydent grozi tym samym kolejnym kilku. Na ostatniej prostej jest też kampania wyborcza w Nowym Jorku, gdzie według sondaży nowym burmistrzem może zostać radykalny Demokrata Zohran Mamdani. Trump zapowiedział już, że w wypadku jego zwycięstwa będzie rozmawiał z nowym burmistrzem, ale Mamdani będzie musiał uzgadniać swoją politykę z Białym Domem. Jak wygląda obecnie front wojny prezydenta Trumpa z instytucjami federalnymi, na ile pozwala mu konstytucja? I czy musi liczyć się z tak silnym głosem sprzeciwu, jaki dał o sobie znać w weekend?</p><p><br /></p><p>Gość: Marcin Fatalski</p><p><br /></p><p>---------------------------------------------</p><p>Raport o stanie świata to audycja, która istnieje dzięki naszym Patronom, dołącz się do zbiórki ➡️ ⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠</p><p>Subskrybuj newsletter Raportu o stanie świata ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ ⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠</p><p>Koszulki i kubki Raportu ➡️ ⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠ [Autopromocja]</p>