🇵🇱 Poland Episodes

W Tunezji zamach stanu. W tle Covid-19, narastająca korupcja w kraju i rozprawa z islamistami. Prezydent zdymisjonował premiera i zawiesił parlament, powołując się na zagrożenie dla istnienia państwa. Tysiące Tunezyjczyków wyległo na ulice w poparciu dla działań prezydenta, ale liderzy partii – od islamistów do lewicowców – uważają, że to zamach na demokrację. Czy kraj, w którym przed ponad dziesięciu laty zaczęła się arabska wiosna, przetrwa kolejny wstrząs? Gość - Jan Natkański

W Japonii olimpiada, której nie chcą mieszkańcy kraju. Zaczynają się Igrzyska bez widowni, rozgrywane w napięciu społecznym i obawie przed możliwym wybuchem epidemii w wiosce olimpijskiej. Sportowcy cieszą się ze swojego święta, nawet jeśli ta olimpiada nie przypomina święta sportu. Niemcy wciąż w szoku po największej powodzi od lat. Czy można było uniknąć śmierci ponad 170 ludzi? Co ten dramat mówi nam na temat zarządzania kryzysami w najbogatszym kraju Europy i jak wpłynie na wybory, które odbędą się za dwa miesiące. We Francji dramatyczny wzrost zachorowań na Covid, któremu nie towarzyszy wzrost hospitalizacji ani zgonów. Rząd prezydenta Macrona wprowadza silne obostrzenia, a część Francuzów oskarża go o zamach na wolność. Władze i służby bezpieczeństwa wykorzystują oprogramowanie Pegasus do obserwowania i podsłuchiwania tysięcy ludzi w różnych krajach. Czy we współczesnym świecie można uciec przed inwigilacją służb, które się nami interesują? W irackim Kurdystanie w dalszym ciągu przebywają setki tysięcy uchodźców, którzy nie mogą wrócić do domu. Jak pomagają im Kurdowie, czy reszta świata nimi się interesuje? Porozmawiamy również o turystyce, a właściwie o patoturystyce; dzisiaj nawet najbardziej niewinne czynności mogą nabierać formy patologicznej, turystyka też się nie uchroniła. ——— Polskie organizacje prowadzące akcję symbolicznej adopcji dzieci "Przywracamy marzenia dzieciom w Kurdystanie": - Stowarzyszenie Solidarności Globalnej: https://solidarity.com.pl/kurdystan/ - Centrum Wolontariatu w Lublinie: https://wolontariat.lublin.pl/

Stany Zjednoczone sygnalizują, że są bardzo blisko zawarcia umowy z Niemcami w sprawie Nord Stream 2. Amerykanie mają też naciskać na Ukraińców, by nie zgłaszali sprzeciwu wobec umowy. W amerykańskim Kongresie nie ma jednak ciągle zgody na dokończenie inwestycji i rośnie presja, by administracja wprowadziła w życie uchwalone w ubiegłym roku  sankcje na firmy budujące rurociąg. Czy Rosja już wygrała rozgrywkę o Nord Stream 2? Gość: Szymon Kardaś

W RPA zamieszki, plądrowanie sklepów i miejsc użyteczności publicznej, policja i wojsko na ulicach. Zwolennicy byłego prezydenta Jacoba Zumy wychodzą na ulice po aresztowaniu polityka oskarżonego o korupcję, pranie brudnych pieniędzy i nadużycia władzy. Dlaczego marzenia o tęczowej i szczęśliwej Republice Zjednoczonej Afryki pod rządami Afrykańskiego Kongresu Narodowego od prawie trzech dekad nie mogą się spełnić? W Bułgarii drugie wybory w ciągu kilku miesięcy, a być może za chwilę trzecie. Skąd impas polityczny w kraju, który mimo członkostwa w Unii Europejskiej nie może wyzwolić się z systemowej korupcji? Prezydent Haiti zamordowany w zamachu. Dlaczego kraj, który kiedyś był potęgą gospodarczą i jako jeden z pierwszych na świecie wyzwolił niewolników dziś jest symbolem państwa upadłego? Brytyjski miliarder Richard Branson leci w kosmos, a przynajmniej w okolice. Po co ludziom bogatym turystyka kosmiczna? Burze i powodzie w Niemczech, fala upałów i pożarów w Kanadzie i USA. Skąd tak duża liczba klęsk żywiołowych tego lata? I co mają one wspólnego ze zmianami klimatu? Opowiemy również o szczęściu, jak je mierzyć i dlaczego to nie jest dobry pomysł.

Litwa chce budować płot na granicy z Białorusią w próbie powstrzymania fali nielegalnych imigrantów. Sejm w Wilnie uznaje, że wzrost migracji jest prowokowany przez władze w Mińsku w celu destabilizacji Litwy. Prezydent Łukaszenka odwiedza Moskwę po raz czwarty w tym roku, a w kraju trwa terror wymierzony w opozycję, przede wszystkim w niezależnych dziennikarzy. Czy białoruska opozycja przetrwa? Gość - Paweł Łatuszka

Glasgow ery Thatcheryzmu -  zamknięte kopalnie, bieda, marazm. Życie rozciągnięte między dwiema kolejkami – jedną po zasiłek, drugą po piwo. W takim świecie dorastał Shuggie Bain, tytułowy bohater głośnego debiutu szkockiego pisarza Douglasa Stuarta.  To  powieść równie piękna co bolesna. „Shaggie Bain” wyznacza szlak lipcowej wędrówki literackiej śladem biedy. Glasgow lat 80, powojenny Neapol, robotnicza Francja drugiej połowy 19 wieku i współczesne południowe Ohio – to miejsca które odwiedzimy. "Shuggie Bain" to nie jedyny ważny nowy tytuł literacki z Wysp Brytyjskich. Jeden z najwybitniejszych angielskich pisarzy Kazuo Ishiguro wydał pierwszą po nagrodzie Nobla powieść „Klara i słońce”. W "Raporcie o książkach" opowiemy o jego wszystkich ośmiu powieściach. Dlaczego nie należy wierzyć narratorom Ishiguro i nie dać się zwieść jego pozornie prostym historiom? W programie jeszcze jedna ważny tytuł - o Ameryce. Ayad Akhtar pisze w „Homeland Elegies” o tym jak Ameryka zniewala ludzi. Fragmenty literackie czyta Robert Czebotar, a na program zaprasza Agata Kasprolewicz.

Euro 2020 zbliża się końca. Jak w czasie pandemii zorganizować porywającą globalną imprezę sportowo-rozrywkową? Anglia – Włochy w finale: czym  są te mistrzostwa dla obu krajów - pierwsze samo skazało się na życie na marginesie Europy, drugie ciągle liże rany po pandemii. Próba impeachmentu prezydenta Brazylii Jaira Bolsonaro. Pewnie nieudana, ale czy kolejne wpadki i przewinienia prezydenta  nie wykoleją jego prób utrzymania władzy? Na Kubie opozycja zbiera siły. Jak długo jeszcze władze będą zdolne odpierać ataki społeczeństwa obywatelskiego? W Kanadzie ataki na kościoły chrześcijańskie na terenach zamieszkałych przez rdzenną ludność. Czy krzywdy doznane w przeszłości mogą usprawiedliwić krzywdy zadawane dzisiaj? W czasie Euro 2020 widać wiele reklam chińskich firm technologicznych. Po co Chinom sponsorowanie europejskiej imprezy? Opowiemy również o rosyjskim ataku na północny wschód Francji – symbolicznym na razie – proszę się nie obawiać.

Amerykanie w odwrocie, talibowie w natarciu. W zastraszającym tempie kontrolę nad Afganistanem przejmują fundamentalistyczni bojownicy, a amerykańscy żołnierze wracają do domu. To była długa i bardzo kosztowna wojna. Trwała 2 dekady. Pochłonęła życie 2300 amerykańskich żołnierzy i miliardy dolarów. Jaki był jej sens, skoro po 20 latach Amerykanie zostawiają Afganistan i Afgańczyków na pastwę talibów? Czy Afganistan ponownie pogrąży się w mroku religijnego fundamentalizmu? Co będzie z salonami piękności w Kabulu, dziewczynkami chodzącymi do szkoły? Wszystkim tym co przez ostatnie 20 lat wywalczyli Afgańczycy marzący o kraju wolnym od przemocy i radykalizmu? Gość - Ludwika Włodek

Turcja rozpoczyna budowę jednej z najbardziej spektakularnych inwestycji ostatnich lat. Kanał Stambulski połączy Morze Czarne i Morze Marmara. Prezydent twierdzi, że projekt, który sam określa mianem szalonego, jest krajowi potrzebny, ekolodzy boją się dewastacji środowiska, eksperci powątpiewają w sens ekonomiczny przedsięwzięcia. Węgry znów kłócą się z Unią, tym razem w sprawie ustawy stygmatyzującej społeczność LGBT. Po co Orbanowi spór z Brukselą? Mija okres ochronny dla obcokrajowców w Wielkiej Brytanii i Brytyjczyków w Unii. Skoro mija, to został przedłużony, bo tak najłatwiej uniknąć rozwiązywania trudnych problemów. Na czym polega brexit w praktyce? Wzrost zachorowań na koronawirusa w krajach, które zaszczepiły większość mieszkańców. Czy nadchodzi czwarta fala pandemii? Jak religia wpływa na stan środowiska w Indiach? Przeniesiemy się do Waranasi nad brzeg Gangesu, gdzie od wieków odbywa się rytualne palenie zwłok w nadziei na uwolnienie duszy zmarłego. I jeszcze – o modzie na cierpienie – dlaczego bycie ofiarą jest tak popularne w świecie współczesnym i dlaczego nie wszyscy mogą liczyć na współczucie?

Szef dyplomacji Izraela z wizytą w Zjednoczonych Emiratach Arabskich, prezydent w Waszyngtonie na spotkaniu z prezydentem Bidenem. Trwa ofensywa dyplomatyczna po zmianie władzy w Jerozolimie. Jak na tym tle, wygląda spór o polską ustawę reprywatyzacyjną? Czy rządom obu krajów zależy na podgrzewaniu atmosfery wrogości? Gość - Agnieszka Bryc

Zaczyna się proces liderów białoruskiej opozycji w Homlu. Zachód zapowiada skoordynowane sankcje przeciw reżimowi Łukaszenki. Jak to się ma do pomysłu szczytu UE-Rosja, forsowanego przez Paryż i Berlin? Czy autokrata z Moskwy zasługuje na większe względy niż despota z Mińska? Wybory parlamentarne w Etiopii, przedstawiane jako pierwsze prawdziwie demokratyczne w tym kraju. Czy były rzeczywiście rzetelne, skoro nie odbyły się w Tigraju? Dlaczego wojna w tej prowincji się nie kończy? Prezydent Filipin Rodrigo Duterte wygrał krwawą wojnę z narkogangami, ponoć sam zabijał gangsterów. Prokurator Międzynarodowego Trybunału Karnego kwalifikuje czyny prezydenta i jego szwadronów śmierci jako zbrodnie przeciwko ludzkości. Czy Duterte za nie odpowie? Rekordowo niska frekwencja we francuskich wyborach regionalnych i departamentalnych. Skąd u obywateli V Republiki ta nieobywatelska postawa? I jeszcze kulturalno-epidemiczny reportaż z Wiednia, o tym jak tamtejsze muzea usiłują radzić sobie ze skutkami lockdownów.

Są wreszcie nadzieje na podniesienie Libii z upadku po 10 latach rozdarcia i chaosu, jakie mijają od obalenia Muammara Kaddafiego. Międzynarodowa konferencja w Berlinie z udziałem nowego libijskiego rządu jedności ma pomóc w organizacji grudniowych wyborów i w wyproszeniu z Libii obcych sił. A co z tamtejszą ropą? Co z obozami uchodźców i bazami dżihadystów? Gość - Magdalena El Ghamari

Szczyt Biden - Putin w Genewie. Co przyniesie? Relacje USA z Rosją są najgorsze od wielu lat. Ale stosunki z Europą podczas kadencji Donalda Trumpa też nie były kwitnące. Czy po spotkaniach w Carbis Bay i w Brukseli prezydent Stanów Zjednoczonych znów widziany będzie jako lider tzw. wolnego świata? I czy ten wolny świat poprze go w konfrontacji z Chinami, dużo ważniejszej dla Ameryki, niż przywoływanie do porządku putinowskiej Rosji? Gość - Ewa Kakiet-Springer

Co 26-letni Sandor Marai zobaczył na Bliskim Wschodzie zanim został jednym z najbardziej znanych węgierskich pisarzy? Co zobaczył w Aleksandrii, w Jerozolimie, w Damaszku? Jakich bogów tam szukał? Jakich znalazł? Fascynujący, przenikliwy, momentami proroczy, momentami nasycony radosnym młodzieńczym podróżniczym entuzjazmem dziennik z bliskowschodniej podróży Sandora Maraigo po raz pierwszy po ponad 95 latach od pierwszego węgierskiego wydania jest dostępny w polskim tłumaczeniu! Czy Bliski Wschód – po dekadach zmian, wybuchających tam wojen, kryzysów, rodzących się tam radykalizmów - nadal może być źródłem duchowej i intelektualnej inspiracji dla poszukującego tożsamości Europejczyka? To pytanie stawia Dariusz Rosiak w swojej reporterskiej książce „Ziarno i krew” która jest zapisem jego podróży śladem bliskowschodnich chrześcijan. To ciągle ta sama podróż i za każdym razem inna. Bo zmienia się Bliski Wschód, zmienia się też Europa. Będzie jeszcze zagadka – co to za zwierzę które łączy w sobie cechy kaczki, wydry i bobra? I dlaczego jego niejednoznaczna natura stała się symbolem reportażu latynoamerykańskiego? „Dziobak literatury” to antologia tekstów reporterskich z tej przesyconej bólem, ale też radością części świata. Latynoamerykańscy pisarze literatury pięknej wymyślili realizm magiczny, latynoamerykańscy reportażyści – cud banału. Robert Czebotar zinterpretuje też wybrane dla Was fragmenty literatury podróżniczej. Zaprasza Agata Kasprolewicz.

Wielki tour Joe Bidena po Europie rozpoczęty. W programie wizyty: NATO, G7, Unia. A na koniec spotkanie z prezydentem Rosji Władimirem Putinem. Po co Ameryce Europa, po co Europie Ameryka? Wrzenie na rynku kryptowalut. Cena bitcoina i innych ich odmian gwałtownie spada po nie mniej spektakularnych wzrostach w czasie pandemii. Dlaczego? Nowy lek na alzheimera podbija media i budzi nadzieje. Czy rzeczywiście będzie przełomem w tej ciężkiej chorobie? Opowiemy o wspaniałym polskim artyście – praktycznie nieznanym w ojczyźnie – który zmienił Brazylię. I o znakomitym polskim filmie, który pokazuje brutalne oblicze  Republiki Południowej Afryki. A także o tym, czy spoliczkowanie prezydenta Francji to rewolucja, czy zwykłe chuligaństwo.

Czechy chcą, by Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej nałożył na Polskę karę 5 milionów euro dziennie za kontynuowanie wydobycia węgla w kopalni Turów w Bogatyni. Spór między dwoma sąsiadami, partnerami z Grupy Wyszehradzkiej i członkami Unii nabiera tempa i wbrew zapewnieniom polskiego rządu – nie widać jego końca. Gość - Aleksander Kaczorowski

Chinki będą mogły rodzić nawet troje dzieci. Władze komunistyczne luzują politykę ograniczającą liczbę dzieci w rodzinach w obliczu poważnego kryzysu demograficznego w kraju. Pytanie, czy ta decyzja rzeczywiście zmieni Chiny ze społeczeństwa emerytów i starców w kraj młodych ludzi, którzy zbudują potęgę, o jakiej marzą chińscy komuniści.   W Kanadzie szok po odnalezieniu zbiorowego grobu kilkuset dzieci rdzennych mieszkańców kraju, przetrzymywanych w jednej ze szkół rezydencyjnych. Na czym polegał system, którego celem było wykorzenienie i odebranie rdzennej kultury tysiącom kanadyjskich Indian?   Unia Europejska zapowiada, że będzie wspierać drobne i średnie przedsiębiorstwa zamiast molochów produkujących żywność przemysłowo. Dlaczego wcześniej tego nie robiła?   Stambuł ma nowy meczet. Tym razem na placu, który od lat stanowi centrum działań opozycyjnych w stolicy Turcji. Kolejna symboliczna pieczęć pokazująca jak kraj zmienia się pod rządami prezydenta Erdogana.   Rosja aresztuje opozycjonistę na pokładzie polskiego samolotu. Czy po porwaniu Ramana Pratasiewicza linie lotnicze stają się areną walki politycznej między Białorusią i Rosją a Unią Europejską?   Opowiemy także o manii przepraszania, której ulega coraz więcej polityków – nie bez powodu i nie bez satysfakcji.

Czy dziś nastąpi koniec rządów Benjamina Netanjahu w Izraelu? Dwaj politycy, których nie łączy nic poza chęcią przejęcia władzy, mają czas do północy, by ogłosić porozumienie. Jak będzie wyglądał nowy Izrael? Czy nowy rząd, być może poparty przez izraelskich Arabów, oznacza zmianę Izraela w polityce wobec Palestyńczyków? Gość - Konstanty Gebert

Prezydent Baszar al-Assad wygrywa wybory w Syrii zdobywając ponad 95 procent głosów. Dla opozycji i świata zachodniego te wybory to farsa, ale dla reżimu syryjskiego potwierdzenie, że brutalne metody oraz wsparcie Iranu i Rosji działają. Co dalej z Syrią? Prezydent Biden wzywa amerykańskie agencje wywiadowcze do wzmożenia dochodzenia w sprawie początków pandemii. Amerykanie nie wykluczają, że wirus wydostał się, wskutek wypadku, z chińskiego laboratorium. Chińczycy mówią o kampanii oszczerstw. W Mali kolejny zamach stanu – drugi w ciągu ostatnich miesięcy. Dlaczego ten kraj jest tak niestabilny? Wybucha wulkan Nyiragongo na pograniczu Demokratycznej Republiki Konga i Rwandy. 700-tysięczne miasto Goma częściowo zalane lawą. Czy wybuchy wulkanów da się przewidzieć? Organizacja cyberprzestępcza o nazwie DarkSide sieje popłoch wśród zachodnich firm. Rosjanie mogą spać spokojnie. Dlaczego tak łatwo wymusić okup od wielkich korporacji przy pomocy nowoczesnych cyberataków? Zapytamy również o grób nieznanego migranta. Gdzie go szukać?

Współpracownicy i rodzina Ramana Pratasiewicza i Sofii Sapegi, aresztowanych przez białoruskie służby, wzywają wspólnotę międzynarodową do aktywnych działań na rzecz ich uwolnienia. W przeciwnym wypadku grozi im śmierć – tak twierdzi matka Pratasiewicza. Prezydent Łukaszenka broni decyzji o zmuszeniu samolotu do lądowania i oskarża Zachód o mieszanie się w białoruskie sprawy. W tle wyraźne ocieplenie relacji amerykańsko-rosyjskich i zapowiedź szczytu Biden-Putin w połowie czerwca. Gość - Wojciech Konończuk